In de 19e eeuw zei Victor Hugo dat er maar één ding sterker is dan alle legers van de wereld, en dat is een idee waarvoor de tijd rijp is. Maar hoe kom je op briljante ideeën? Steven Johnson legt de innovatiepatronen bloot die een rol spelen in de vindingrijkheid van de mensheid.
Invloedrijke auteur
Er zijn veel boeken die het geheime recept beloven voor het vergroten van het innovatief vermogen van professionals, teams en organisaties. Er is helaas geen geheim recept. Maar er zijn wel betekenisvolle patronen te ontdekken in de verhalen van invloedrijke ideeën waarvoor de tijd rijp was. Bestsellerauteur Steven Johnson reconstrueert de ontstaansgeschiedenis van baanbrekende ideeën van grote denkers, ondernemers en wetenschappers. Hij is auteur voor Wired, The New York Times en The Wall Street Journal. Volgens de zeer invloedrijke publicist kun je innovatief denken leren. Mits je deel uitmaakt van een ruimere omgeving die als kraamkamer van rijpe ideeën functioneert.
Darwins rif
“In sommige omgevingen worden ideeën gesmoord, in andere lijken ze moeiteloos tot wasdom te komen”, aldus de auteur. Johnson analyseert in zijn boek uit 2010 zeven universele en tijdloze innovatiepatronen, namelijk het aangrenzend mogelijke, vloeibare netwerken, de sluimerende ingeving, serendipiteit, dwaling, exaptatie en platforms. Deze innovatiepatronen zag Darwin toen hij in 1836 het rif bestudeerde op de Keelingeilanden. Op het eiland trof Darwin slechts enkele landdieren aan, terwijl het rif er met gemak duizenden telde. Darwin zag naast het effect van natuurlijke selectie, de symbiotische verbindingen van een florerend ecosysteem. Hij doorzag dat het rif een briljant idee van de natuur was. Johnson ontraadselt de patronen achter rif-achtige omgevingen, zoals steden, het internet en de werkplek. Door het onderzoek van Steven Johnson weten we dat briljante ideeën slechts zelden voortkomen uit een geniale flits van bewustzijn van een individu. Ideeën verschijnen net als soorten niet als donderslag bij heldere hemel, maar ontstaan als hun tijd rijp is in omgevingen die samenwerken als een rif. Opvallend is zijn conclusie dat marktgerichte competitie met haar auteursrechten, patenten en handelsgeheimen niet het monopolie op innovatie heeft. Niet-marktgerichte, gedecentraliseerde en open omgevingen waar ideeën vrijuit kunnen stromen zijn net zo innovatief.
Toegift
Het boek bevat als geniale toegift ook een appendix met de chronologie van invloedrijke innovaties in de periode van 1400 – 2000. Van dubbelboekhouden tot gammastraalflitsen. Een overzicht van alle uitvindingen die de wereld hebben veranderd dat duidelijk maakt dat innovatie een zeer menselijke activiteit is. De wereld heeft meer dan ooit baanbrekende ideeën nodig voor de complexe clusterproblemen die de mensheid heeft gecreëerd vanuit de gedachte dat de samenleving en economie een strijd om het bestaan is. Dat is echter slechts één kant van het rif. Tijd om de andere kant meer aandacht te geven.