In de Business Insider van 26 februari jongsleden werd een onderzoek van vakbond CNV aangehaald onder 2200 leden. 85% procent geeft aan dat zijn of haar werk de afgelopen tien jaar is veranderd. “Als je werk de afgelopen tien jaar is veranderd, is de kans groot dat ook de komende tien jaar je werk verandert. Toch verwacht 70 procent van de ondervraagden dat het werk dat ze nu doen, over tien jaar nog wel bestaat. Een kwart geeft aan niet goed op de hoogte te zijn van de veranderingen die er de komende vijf jaar in het bedrijf aankomen”, aldus CNV-voorzitter Piet Fortuin die al meer dan 30 jaar in dienst is bij de op één na grootste vakbond van Nederland.
Belangrijk detail in deze is dat het onderzoek heeft plaatsgevonden onder de leden van het CNV. Dat is niet een populatie die representatief is voor de totale beroepsbevolking. Volgens het CBS zijn 1,5 miljoen mensen lid van een vakbond. In het jaar 2021 had maar liefst 22 procent van de vakbondsleden de AOW-leeftijd bereikt of overschreden. In het vierde kwartaal van 2021 bestond de beroepsbevolking uit 9,7 miljoen personen. Het aantal mannelijke vakbondsleden is in 2021 met 52 duizend (ruim 5 procent) afgenomen tot 931 duizend. Het aantal vrouwelijke vakbondsleden daalde naar 573 duizend (ruim 7 procent minder dan in 2019). Het ledental van vakbonden is sinds 1966 niet zo laag geweest. 55- tot 65-jarige werknemers zijn aanzienlijk vaker vakbondslid dan andere leeftijdsgroepen. Onder de jongere vakbondsleden (tot en met 25 jaar) was de afname het sterkst: In 2021 was dat afgenomen tot 2,4 procent. 15- tot 45-jarige werknemers hechten bovendien een stuk minder vaak belang aan het bestaan van vakbonden.
Fortuin wijst erop dat de arbeidsmarkt en de inhoud van ons werk steeds sneller verandert: “Tal van factoren spelen hierin mee: technologie, digitalisering, globalisering en de energietransitie. Zowel werkgevers als werknemers moeten zich voorbereiden op deze transitie.” Hij stelt daarom voor dat iedere werknemer om de drie jaar een loopbaancheck doet. Deze typische systeemoplossing komt voort uit het verouderde paradigma van een vakbondsbestuurder uit de 20ste eeuw. Met een versleten waarde propositie die voor een steeds kleiner deel van de arbeidsmarktpopulatie relevant is. Het CNV heeft in de afgelopen tien jaar 111.000 leden verloren (van 336.000 naar 225.000). In het huidige tempo zakt het ledenaantal in de komende tien jaar keihard door de ondergrens van haar bestaansreden. Een driejaarlijkse loopbaancheck voor de medewerkers van Fortuin gaat daarin niets veranderen. Ook voor Fortuin zelf komt een check-up waarschijnlijk te laat. Hij gaat binnenkort met pensioen. Net als een groot deel van zijn leden.