Rob Meesen is een van de meest belezen ondernemers in Limburg. De mede-eigenaar van TopChange leest jaarlijks tussen de 250 en 300 boeken. Wekelijks beschrijft hij voor WijLimburg een ondernemersboek. Vandaag: ‘Controverse in het familiebedrijf’ (Kees van den Hombergh, 2021)
‘Verkopen is in wezen een overdracht van gevoelens.’ ( Zig Ziglar)
Zestig procent van de bedrijven in Nederland is een familiebedrijf. Samen realiseren familiebedrijven een kwart van de totale omzet en de toegevoegde waarde als het gaat om de Nederlandse economie. Ze bieden werkgelegenheid aan 2,5 miljoen mensen. Dat is 29 procent van alle werknemersbanen. Ik werk graag met deze bedrijven. In onze klantenportefeuille hebben we familiebedrijven van de eerste, tweede, derde en zelfs vierde generatie. Kenmerkend zijn de korte lijnen, groeiambitie, denken in generaties, waardering voor vakmanschap, loyaliteit en duurzame tradities.
Test
Generatiewisseling in familiebedrijven levert complexe organisatorische, juridische, fiscale en financiële vraagstukken op. Tijdens een overdrachtsfase staat de continuïteit van het familiebedrijf onder druk en worden familiaire relaties tot het uiterste getest. Dertig procent van de familiebedrijven overleeft de eerste generatiewisseling, 13 procent de tweede generatiewisseling en slechts 3 procent van de familiebedrijven staat nog overeind ná een derde generatiewisseling. Uit onderzoek blijkt dat bij veel familiebedrijven de winstgevendheid ná iedere generatiewisseling sterk terugloopt. Onder andere omdat de nieuwe generatie zichzelf meer dividend uitkeert in plaats van te investeren in innovatie.
Familiedrama
Kees van den Hombergh diept in zijn roman Controverse in het familiebedrijf’ met veel dialogen de vernietigende kracht van familie-emoties uit. Die spelen namelijk een beslissende rol voor het eindresultaat, in wat op het eerste oog een rationeel proces is. „Ik neem de lezer mee in de onderstroom die gevoed wordt door het DNA van de familie dat tot uitdrukking komt in de familiewaarden, de visie en strategie, de identiteit en de cultuur. Bij een generatiewisseling zijn het doorgeven van het gedachtegoed, het gevoel en de verbondenheid tussen het bedrijf en de familie essentieel”, aldus de schrijver, ondernemer en bestuurder. „Welkom in het theater van de overdracht van familiebedrijven. Loslaten van de controle, afstand doen van de troon, kiezen tussen de troonopvolger en de favoriet, zijn stuk voor stuk basisingrediënten voor een familiedrama. Zwarte schapen, zondebokken, broedermoord, overspel, machtsspelletjes en generatieconflicten. Een familiekroniek doordrenkt met afgunst, jaloezie, trots, wraak, bedrog en familie-eer.”
Complex familiespel
Alle hoofdpersonages arriveren in het begin van het boek op een kasteel in de Ardennen voor een samenkomst ter ere van de 80ste verjaardag van de eigenaresse van melkbedrijf Antonius. Het bedrijf heeft honderd medewerkers en een omzet van veertien miljoen euro. Het ene na het andere lid van de familie Giessen wordt geïntroduceerd. De twee zonen van de eigenaar, hun kinderen, kleinkinderen en partners. Alle persoonlijke belangen, oude familiegeheimen en verborgen coalities maken er een complex familiespel van. Net toen ik dacht dat ik op een apart vel het relatieschema moest gaan uitschrijven, verscheen er een pagina in het boek met een overzichtelijke stamboom. Het verhaal krijgt vaart als consultant Paul van der Linden begint met het complexe selectieproces om te komen tot de ideale opvolger van oma Giessen. Als alle voor de hand liggende opties onhaalbaar blijken te zijn, wordt er een geniale oplossing gevonden die het bedrijf én de familieband redt.
Een wisseling van de wacht gaat nooit zonder slag of stoot. Als identiteit en hebzucht samenkomen rondom de familiegraal, komt het beste en het slechtste in families naar boven.
Van den Hombergh is erin geslaagd diepe inzichten voor een geslaagde generatiewisseling te verpakken in een vermakelijke roman. Daarmee maakt hij een complex onderwerp toegankelijk voor een groot publiek.
Rob Meesen