Rob Meesen is misschien wel een van de meest belezen ondernemers in Limburg. De mede-eigenaar van TopChange leest jaarlijks tussen de 250 en 300 boeken. Wekelijks beschrijft hij voor WijLimburg een ondernemersboek.
De achterkant van Facebook (Sjarrel De Charon | 2019)
“Laat varen alle hoop, gij die hier binnentreedt” (Tekst boven de poort van de Hel, Dante Alighieri, Inferno, 1307-1321)
In 2001 werd ik uitgenodigd voor een conferentie op de Nederlandse ambassade in Berlijn. Ik kende de grootste stad van de Europese Unie alleen oppervlakkig uit geschiedenisboeken en van journaalbeelden. En van de film Christiane F. – Wir Kinder vom Bahnhof Zoo met de soundtrack Heroes van David Bowie. We can be heroes, just for one day. We can be us, just for one day. Berlijn was voor mij destijds geen aantrekkelijk reisdoel, zeker niet omdat mijn bezoek plaatsvond vlak na de aanslagen in New York en er net een terreurcel in Berlijn opgerold was. Bij aankomst werd ik echter positief verrast door de creatieve sfeer op straat. De donkere kanten van zakelijk Berlijn heb ik destijds niet van dichtbij gezien, maar ik kende wel de songtekst van Klein Orkest over ‘Zoveel Turken in Kreutzberg die amper kunnen bestaan’. En ik had Ganz unten (1985) van de Duitse journalist Günter Wallraff gelezen die twee jaar lang undercover werkte als de Turkse gastarbeider Ali. Hij legde de misstanden bloot op de geweteloze arbeidsmarkt waar buitenlandse werknemers zonder beschermingsmiddelen smerig en gevaarlijk werk deden. Anno 2021 leeft één op de zes Berlijners onder de armoedegrens en worden buitenlandse werknemers nog steeds uitgebuit.
Sjarrel De Charon is een Nederlander die in 2017/2018 acht maanden heeft gewerkt als content moderator bij Arvato Bertelsmann in Berlijn. Hij is een van de 150.000 medewerkers wereldwijd waarmee de corporate outsourcing-bedrijven de intensieve menshouderij beoefenen. “De lage lonen gecombineerd met een enorm stuwmeer van goed opgeleide, jonge buitenlanders maakt ook Berlijn aantrekkelijk voor corporate outsourcing-bedrijven die werken voor Facebook, YouTube, Twitter, Airbnb, Zalando, Booking.com, Marktplaats en eBay. Ze zijn steeds op zoek naar de goedkoopste arbeidskrachten met, als het even kan, de minste rechten. Een Facebook-moderator in Manilla verdient 1 dollar per uur. Of je gaat voor 1 dollar per uur voor Facebook werken, of je gaat afval sorteren op de vuilstort, aldus De Charon. “Outsourcebedrijven zijn verantwoordelijk voor het wereldwijd creëren van een nieuwe digitale arbeidersklasse. Lage lonen, gecombineerd met onmenselijke targets, een gigantische workload en onervaren management drijven veel mensen tot een burn-out.” Tijdens de twee weken onboarding van Sjarrel begon iedere training met een slide waarop de tekst ‘Take care of yourself’ stond. Sjarrel had niet door dat dit een serieuze waarschuwing was in de traditie van Dante Alighieri. Laat varen alle hoop, gij die hier binnentreedt!
In 2009 had Facebook twaalf content moderators voor 120 miljoen gebruikers. Ruim tien jaar later werken 7.500 content moderators via outsourcing voor Facebook in Berlijn, Lissabon, Dublin, Manilla en andere lage-lonensteden. Ze beoordelen 24 uur per dag meldingen van haat, pesterijen, racisme, kinderporno, revenge porn, sadisme, executies en terreur. Met één muisklik kunnen ze ieder van de de ruim twee miljard gebruikers een schorsing opleggen, rapporteren bij de autoriteiten, een account verwijderen of een IP-blokkade genereren. De score van een fulltime content moderator moet 98% zijn op 1.900 behandelende tickets per dag. Tussen januari en maart 2020 verwijderde Facebook 6,3 miljoen posts met terroristische propaganda, 25,5 miljoen gewelddadige posts en bijna 15 miljoen haatzaaiende posts. De meeste van die video’s, foto’s en berichten worden nooit door iemand gezien, omdat een geautomatiseerd systeem ze als problematisch herkent, verwijdert of doorstuurt naar een moderator. Sjarrel De Charon schrok van de berichten uit de onderbuik van Nederland, die hij privé nooit te zien had gekregen in zijn eigen tijdlijn. De meeste content moderators bij Arvato houden het gemiddeld slechts 6 maanden vol. Ook Sjarrel went niet aan het werk dat hij vanwege de slechte verdiensten in deeltijd combineert met twee andere banen als bioscoopmedewerker en schoonmaker. Hij merkt dat hij cynisch wordt, hatelijk en wantrouwig. Hij slaapt steeds slechter en geniet minder van leuke dingen. Na vier maanden meldt hij zich bij een psychiater die medicatie en therapie voorschrijft. Als Sjarrel na zeven maanden een verschrikkelijke video van een brute executie onder ogen krijgt, breekt hij definitief. Hij wordt op geen enkele wijze opgevangen door zijn werkgever die hem willens en wetens langdurig bloot heeft gesteld aan zeer schokkende foto’s en video’s. Arvato besluit ná Sjarrels ziekmelding zijn contract niet te verlengen. ‘Take care of yourself’ is blijkbaar ook de mantra bij de afdeling HR.
Dante’s beschrijving van de Hel is tijdloos en universeel. Sjarrels boek is niet de eerste en enige getuigenis die louterend heeft gewerkt. Facebook betaalde in 2020 ruim 52 miljoen dollar aan duizenden content moderators die psychische klachten hebben opgelopen. Insider Sjarrel De Charon legt de treurige verdienmodellen en het ziekmakende personeelsmanagement van corporate outsourcing-bedrijven bloot. Maar zijn verhaal maakt ook duidelijk dat deze bedrijfsactiviteiten alleen bestaansrecht hebben door de misselijkmakende diarree van haat en geweld uit de stinkende ingewanden van de Nederlandse onderbuik. Een onvoorstelbaar vieze laag van vuige meningen, walgelijke visies en monsterlijke daden. Content die wij en onze kinderen gelukkig niet te zien krijgen in onze filter bubbel. Dankzij het moedige opruimwerk van content moderators zoals Sjarrel zijn wij relatief veilig. Sjarrel ging door de toegangspoort van Arvato Bertelsmann en daalde af in een online hel van onmenselijke proporties. Hij noemt zichzelf een klein mens met een klein verhaal. Dat ben ik echter niet met hem eens. Hij is in mijn ogen juist een held. For more than one day he took care of us.
Rob Meesen