“Onbehandeld bent u binnen een half jaar dood” was de diagnose die futuroloog Marcel Bullinga in 2017 kreeg. Zijn laatste boek ‘Iedereen aan de robot’ verscheen één maand voor zijn overlijden in maart 2019.
In het hoofdstuk ‘Gezondheid’ beschrijft hij een zorgtoekomst met AI-doe-het-zelfdiagnoses, robotconsulten, zorgrobots, genezende nanobots, bio- en medicijnprinters, futureproof patiëntendossiers, medische blockchains en controleerbare zorgalgoritmes. En daarnaast reflecteert Marcel ook op zijn persoonlijke ervaringen als zieke zzp-er. “Na de doodsangst en paniek kwam de financiële klap: gemiste opdrachten en het opraken van mijn spaargeld. Al slalommend tussen de chemo’s door kon ik toch nog wat opdrachten doen, zwaar onder de morfine en lopend op krukken. Voor zzp’ers bestaat geen solidariteit, terwijl ik wel mijn hele leven belasting betaald heb voor anderen. De Belastingdienst reageerde niet op mijn aangetekende verzoek om uitstel van belasting. Het twitter-account @rijksoverheid antwoordde helemaal niet en een gemeenteambtenaar deelde mij telefonisch droog mede dat ze niets voor me deden.” Binnen een jaar na Marcels dood liet de Nederlandse overheid aan het begin van de corona pandemie wel de door Marcel vurig gewenste solidariteit zien. De telefoons werden direct opgenomen, e-mails binnen 24 uur beantwoord, belastingen vliegensvlug uitgesteld en het geld stond pijlsnel op de bankrekeningen. Onze overheid kan het dus wel.
Marcel realiseerde zich ook dat levensreddende technologie voor hem te laat kwam. “Ik besefte meteen: was ik later geboren, dan had ik een autonoom patiënt kunnen zijn. Dan hadden mijn nanobotjes de tumor gediagnosticeerd voor hij tot ontwikkeling was gekomen en was al dat leed er niet geweest, al die angst, pijn en vermoeidheid, al die kosten voor de gemeenschap.” De Nederlandse overheid investeert veel te weinig in robotisering en kunstmatige intelligentie. Ten opzichte van de VS en China zijn wij amateurs. Zowel het prototype van de Nederlandse corona-app als de RIVM infectieradar met medische gegevens hadden een ernstig datalek. Dat prutswerk is overigens niet verwonderlijk gezien het feit dat onze overheid in 2019 verantwoordelijk was voor 17% van de 27.000 datalekken, terwijl ze onze gegevens juist zou moeten beschermen.
Afhankelijk zijn van andere landen maakt ons echter ook zeer kwetsbaar, zoals bleek uit de structurele tekorten aan coronatesten en medische mondkapjes in de eerste maanden van de coronapandemie. Willen wij in de toekomst diezelfde afhankelijkheid van Chinese of Amerikaanse techbedrijven die met hun robotdrones op afstand bestuurde nanobots in ons lichaam injecteren? Die onze medische data en DNA-informatie real time verkopen aan de hoogste bieder via een 5G-netwerk van buitenlandse servers? Ik zie liever dat de overheid aan Nederlandse familiebedrijven in de maakindustrie de opdracht geeft om onze zorgrobots te gaan produceren met end-to-end encrypted software volgens het ‘human rights first’-principe van het Ethical Design Manifesto. Misschien is het gebrek aan kennis bij de overheid wellicht ook nog een voordeel. Amateurs bouwden de Ark van Noach en professionals de Titanic.
Rob Meesen