Rob Meesen is misschien wel een van de meest belezen ondernemers in Limburg. De mede-eigenaar van TopChange leest jaarlijks tussen de 250 en 300 boeken. Wekelijks beschrijft hij voor WijLimburg een ondernemersboek.
De strijd om Uber (Mike Isaac | 2019)
“Super pumped zijn geeft ons superkracht, waardoor de grootste problemen veranderen in fantastische kansen om iets geweldigs te doen.” (Travis Kalanick, CEO Uber, 2015)
Uber bemiddelt in 71 landen tussen reizigers en aanbieders van personenvervoer. Het verdienmodel bestaat uit commissies per ritprijs en de doorverkoop van big data. Op 13 september 2021 bepaalde de Rechtbank in Amsterdam in haar uitspraak dat Uber zijn zelfstandige taxichauffeurs in dienst moet nemen en dient te betalen volgens de CAO van de taxibranche. Op 21 september 2021 kondigde Uber aan dat het bedrijf verwacht in het derde kwartaal van dit lopend boekjaar voor de eerste keer winst te maken met zijn kernactiviteiten. Méér dan tien jaar na de oprichting. Uber had in het afgelopen boekjaar 23.800 werknemers in dienst waarmee ze 11,1 miljard dollar omzet genereerden en een verlies van 6,8 miljard leden. Dat is op Wall Street vooralsnog geen probleem. Lange-termijn groei gaat in de nieuwe economie immers vóór korte-termijn winst. De beurs beloont Ubers strategie met een marktkapitalisatie van 86 miljard dollar op basis van de verwachte toekomstige kasstroom.
Deze recente nieuwsberichten over Uber in een decennialange reeks successen en schandalen, deden mij terugdenken aan een aantal spraakmakende boeken over Uber uit de jaren 2018/2019. Rens Lieman beschreef in Uber voor alles (2018) de schaduwkant van de on-demand economie. Zijn interviews met beleidsmakers, investeerders, ondernemers en topmanagers maakten duidelijk hoe de platformen van de nieuwe economie de arbeidsmarkt, ons gedrag én onze omgeving beïnvloeden. In Uberleven (2018) beschrijft Jeroen van Bergeijk zijn leven als undercover Uberchauffeur. Met werkweken van zestig uur per week voor een fatsoenlijk inkomen en zonder vangnet. Zijn afsluitende klantsegmentering in tien Ubertypes vind ik briljante lesstof. In 2019 kwam New York Times journalist Mike Isaac met zijn pageturner De strijd om Uber. Het is een verslag over ambitie en ontsporing, over ongelooflijke rijkdom en de verbijsterende gevolgen van een falend moreel kompas. Isaac ontving hiervoor de prestigieuze Gerald Loeb Award. De auteur schrijft al meer dan 10 jaar over Uber. Hij is bovendien technologiedeskundige bij CNBC en MSNBC. Mijn ondernemersboek van deze week behoort absoluut thuis in de boekenkast van iedere ondernemer. Direct naast de bestsellers van Walter Isaacson en Ashlee Vance over respectievelijk Steve Jobs en Elon Musk. Het boek van bijna vierhonderd pagina’s bevat naast zakelijke inzichten ook waarschuwingen voor de verleidingen op het pad van de zeven zonden in de platform economie.
Strateeg Niccolò Machiavelli was in het jaar 1513 al helder over de strijd die vorsten moeten leveren om over iedereen te heersen: “U moet goed voor ogen houden dat er twee manieren van strijden bestaan. De ene met de wetten en de andere met geweld. De eerste manier behoort bij de mensen, de tweede is kenmerkend voor de dieren. Maar omdat de eerste manier vaak ontoereikend is, moet men tot de tweede zijn toevlucht nemen.” Uber werd in 2009 in San Francisco opgericht door Travis Kalanick en Garrett Cam. Kalanick groeide uit tot hét gezicht van Uber, de Koning van de Eenhoorns en de Kroonprins van Silicon Valley. Toen de strijder Travis Kalanick geen vrije doorgang kreeg van de wetgevers, ging hij over tot dierlijk geweld. Super pumped overviel hij steden met zijn nietsontziende overrompelingstactiek, gebruikmakend van een uit ex-medewerkers van de CIA, FBI en NSA bestaande nietsontziende bedrijfsspionagemacht. Het huurlingenleger lapte iedere wet aan haar laars. Van de zeven hoofdzonden overtrad hij er maar liefst zes: hoogmoed, hebzucht, wellust, gulzigheid, wraak en afgunst. De enige hoofdzonde die je hem niet kon verwijten was traagheid. Dat gold wel voor de lokale overheden die machteloos waren tegen de perfecte storm van Uber. De omzet van Uber groeide in zes jaar tijd naar 10 miljard dollar. Die mijlpaal werd gevierd met een woest feest in Las Vegas dat 25 miljoen dollar kostte. Queen Byoncé was de hoofdattractie in een vreugdevuur van slecht gedrag aan het Hof van Travis dat doorging tot de lente van het jaar 2017 vóór Covid. Toen vonden de durfkapitalisten die het monster steeds gevoed hadden met oneindige kapitaalinjecties het welletjes. Keizer Kalanick moest onder druk van zijn bestuur afstand doen van zijn duivelse troon. Naar eigen zeggen om voor zijn vader te gaan zorgen die zwaargewond raakte bij een bootongeluk waarbij zijn moeder overleed. Naastenliefde is geen doodzonde, maar een van de zeven deugden. Travis koos voor een deeltijdvariant. Mike Isaac hoorde dat Kalanick de Kerstdagen van 2017 doorbracht bij zijn vader, zijn zusters en zijn broer. De avonden bracht hij echter door op jachten, drinkend en feestend met vrienden en modellen. Het super pumped beest liet zich niet temmen en hield zijn voet op het gaspedaal. Ondertussen maakte zijn opvolger Dara Khosrowshahi systematisch bijna alles ongedaan waar Travis Kalanick voor had gestaan.
Volgens Forbes bedraagt het huidige netto vermogen van Travis Kalanick 2,8 miljard dollar. Met zijn investeringsfonds 10100 (ten-one-hundred) is hij sinds 2018 actief in de vastgoedwereld van China en India. Daar ligt zijn next frontier. Hij koopt leegstaande gebouwen op en vestigt er zogenaamde microkeukens in. Hier worden maaltijden gemaakt die door maaltijdbezorgers zoals Uber Eats worden bezorgd. Het is zijn strategie voor de nieuwe keiharde strijd met als inzet volledige dominantie in last mile delivery. Hij werkt daarbij nauw samen met durfkapitalisten uit Saudi-Arabië. Hoe het momenteel met zijn vader gaat, is mij onbekend. Maar het is zeker dat hij bij leven en welzijn een stuk trager voorwaarts leeft dan zijn onnavolgbare zoon.
Rob Meesen