Technologie is het geheel van kennis, vaardigheden, methoden en processen die mensen gebruiken om problemen op te lossen, behoeften te vervullen of doelen te bereiken. Technologie evolueert voortdurend en beïnvloedt vrijwel elk aspect van het dagelijks leven. Heeft technologie een eigen wil? Welke perspectieven bieden invloedrijke denkers over technologie ons op deze intrigerende vraag?
Melvin Krantzberg
Melvin Krantzberg was een historicus die gespecialiseerd was in de geschiedenis van technologie. Op basis van zijn onderzoek formuleerde hij de zes wetten van technologie. Zijn eerste wet luidt: “Technologie is niet goed of slecht. En technologie is ook niet neutraal.”
Neil Postman
Neil Postman uitte in zijn boek ‘Technopoly: The Surrender of Culture to Technology’ zijn zorgen over hoe technologie de cultuur, het onderwijs en het denken van mensen beïnvloedt. Postman zag technologie als een culturele macht die diep ingrijpt in hoe we leven en denken. Het verandert, vaak op een verleidelijke en destructieve manier, onze gewoonten, ons denken, onze taal, ons onderwijs, en onze machtsstructuren.
Bruno Latour
De Franse filosoof stelt in zijn Actor-Network Theory dat mensen en technologie actoren zijn in netwerken die samen handelen en betekenis geven. Je moet mensen en technologie niet scheiden. Betekenis, macht en actie ontstaan in de interactie.
Marshall McLuhan
McLuhan werd beroemd met ‘The medium is the message’. Hij was van mening dat de vorm van een medium meer invloed heeft op onze samenleving en ons denken dan de inhoud die het overbrengt. Elke nieuwe technologie verandert onze zintuiglijke balans en dus onze manier van denken, voelen en leven. Technologie vormt mensen meer dan mensen technologie vormen.
Kevin Kelly
In zijn boek ‘What Technology Wants’ gebruikt Kelly het idee dat technologie iets wil als een metafoor. Het geheel van technologie vormt een soort evolutionaire kracht, een systeem dat zich ontwikkelt met een zekere richting en drang. Het ‘Technium’ heeft een eigen dynamiek die niet volledig door mensen gestuurd wordt. Wij creëren technologie, maar daarna ontwikkelt het zich verder op manieren die wij niet altijd beheersen. Technologie wil meer complexiteit, meer efficiëntie, meer diversiteit van functies en meer mogelijkheden voor expressie.
Conclusie
Onderwerpen wij ons aan technologie of blijven wij kritisch denken? Is technologie een levend ecosysteem, een actor binnen netwerken of een cultuurmacht die we moeten temmen opdat het ons denken niet verandert in een richting die we niet willen? Kan de mensheid denkende machines knechten of legt kunstmatige intelligentie ons uiteindelijk zijn wil aan ons op? Net zoals de tovenaarsleerling uit het verhaal van Goethe kunnen wij niet overzien hoe een door ons ontworpen nieuwe technologie evolueert. Alle door mensen ontwikkelde intelligente technologie heeft tot op heden geen bewustzijn. Misschien is het wel heel verstandig om dat zo te houden.