In het Hoofdlijnenakkoord van PVV, NSC, BBB en VVD wordt slechts één keer gesproken over technologie: “Gebruik van AI door de overheid biedt voordelen maar wordt ook aan voorwaarden gebonden zodat veiligheid, privacy en rechtsbescherming geborgd zijn. De overheid, waarbij de kennis van digitalisering moet worden versterkt, en de maatschappij worden weerbaar gemaakt tegen desinformatie en ‘deepfakes’.”
Prediker
Van oudsher manipuleren mensen de werkelijkheid met nepnieuws. Het leidde tot heksenvervolgingen, kruistochten, familievetes, mediarellen en de bestorming van het Capitool. Nepnieuws is van alle tijden. Net als hoop, lef en trots. “Alle dingen zijn onuitsprekelijk vermoeiend; het oog wordt niet verzadigd van zien, en het oor wordt niet vervuld van horen. Wat geweest is, dat zal er zijn, en wat gedaan is, dat zal gedaan worden; er is niets nieuws onder de zon”, aldus Prediker in het gelijknamige Bijbelboek. Het werk dat tot de wijsheidsliteratuur behoort, wordt gedateerd tussen 190 en 170 voor Christus.
Las Meninas
De werkelijkheid enigszins vertekenen voor eigen belang is een zeer menselijke activiteit. Las Meninas is een olieverfschilderij van de Spaanse kunstschilder Diego Velázquez uit 1656. Het tafereel is geschilderd aan het Spaanse hof, met in het middelpunt de jonge Margaretha, dochter van Filips IV. Ze wordt geflankeerd door haar hof-dwergen, waardoor haar schoonheid nog meer geaccentueerd wordt. De Britse prinses Kate lag recent onder vuur omdat ze een foto met haar kinderen had bewerkt. Whoopi Goldberg nam het voor haar op: “Ik ken maar weinig mensen die hun eigen foto’s niet bewerken.” Er is niets nieuws onder de zon. “IJdelheid der ijdelheden, het is al ijdelheid”, zegt Prediker.
Aanvullende Intelligentie
Het creëren van intelligente systemen is een zeer menselijke activiteit “De machine is voor de mens het effectiefste middel geweest om aan slavernij te ontsnappen. Niet door minder, maar door meer machines, niet door eenvoudigere, maar door complexere machines zullen mensen wegen vinden die leiden naar een leven met meer kansen en geluk”. Dit citaat is van Thomas Edison uit Machines en de vooruitgang (1926). Ook in onze tijd gaan (AI-)machines mensen bevrijden van de slavernij van bullshit-banen. Er is niets nieuws onder de zon.
The lost machine
Wie heeft ooit stilgestaan bij de bewuste gedachten van de denkende machine? In het sciencefiction verhaal The lost machine van John Wyndham (1932) pleegt een robot zelfmoord omdat hij als intelligente machine niet kan leven in een wereld vol waanzin. Menselijke domheid is veel enger dan kunstmatige intelligentie. Misschien is het noodzakelijker om AI weerbaarder te maken tegen de menselijke natuur, dan andersom. De verdorven algoritmes van een menselijk brein zijn vooralsnog niet te genezen met de zuivere logica van kunstmatige intelligentie. Er is helaas niets nieuws onder de zon.