Ik werk al 

TopchangeBoeken, Boekenrubriek De Limburger

Als een vrouw het huis van een bevriende man tegen betaling schoonmaakt (of andersom), draagt dat bij aan het bruto binnenlands product (bbp). Als de man en vrouw vervolgens verliefd worden en gaan samenwonen, verdelen ze de schoonmaaktaken. Hoewel de hoeveelheid werk niet vermindert, krimpt het bbp omdat hetzelfde werk niet meer tegen betaling wordt gedaan. 

Onzichtbare strijd

Ik werk al (ik krijg er alleen niet voor betaald) is een kraakhelder pleidooi met harde data over de gevolgen van de grootste, onzichtbare strijd van onze tijd: die tussen betaald en onbetaald werk. Ongeveer 4,6 miljoen Nederlanders werken in deeltijd, zo’n 70% van de werkende vrouwen en een kleine 20% van de werkende mannen. Bijna de helft van de beroepsbevolking. Nederland telt 2,6 miljoen gezinnen met thuiswonende kinderen, 5 miljoen mantelzorgers en 8,1 miljoen huishoudens. Per week besteden Nederlandse vrouwen 26,5 uur aan de zorg voor kinderen, mantelzorg en het huishouden. Mannen 17,4 uur. En omdat het onbetaald is, vind je dit werk niet terug in het bbp. Het Instituut voor publieke economie heeft berekend dat de omvang van onbetaalde zorgarbeid maar liefst 215 miljard euro per jaar bedraagt.

Deeltijdland

Berger geeft een historische analyse over hoe wij een deeltijdland werden. Er zijn opvallende paralellen met de werkelijkheid van vier generaties vrouwen in mijn stamboom. Mijn oma mocht niet buitenshuis werken. Mijn moeder mocht dat wel totdat ze ging trouwen. Mijn echtgenote had toen ze voor de kinderen wilde gaan zorgen geen recht op deeltijdwerk. Inmiddels heeft 77,1 procent van de Nederlandse vrouwen betaald (deeltijd)werk. Zoals mijn dochter. Ze mag buitenshuis zoveel uren werken als ze wil. Ook als ze later misschien kinderen krijgt. Maar op dat moment gaat ze wel onbetaald (zorg)werk doen dat niet meetelt in het bbp. Er is veel verandert in een paar generaties, maar het onderscheid tussen betaald en onbetaald werk is blijven bestaan. 

Parasitisme

Berger reikt vijf bouwstenen aan om onbetaalde zorgarbeid te bevrijden van het kapitalisme dat volgens haar parasiteert op onbetaalde zorgarbeid. En daardoor zitten vrouwen vast in de deeltijdklem en mannen in de voltijdsklem. Met de campagne ‘Meer uren werken, laat het merken’, wil minister Karien van Gennip vrouwen aanmoedigen vaker fulltime te werken. Had ze maar het manifest van Lynn Berger gelezen. Parttimers meer uren betaald laten werken om de krapte op de arbeidsmarkt op te lossen is namelijk een slecht idee. Voor zowel de parttimer als voor de samenleving. Dat gaat namelijk ten koste van het onbetaalde werk dat het betaalde werk mogelijk maakt. Berger concludeert: “Naast ons betaalde werk is er nog veel onbetaald werk te verzetten. Werk dat onbetaald is, maar niet minder waard. Werk dat telt, en dat we moeten meetellen. Hoe krap de arbeidsmarkt ook is.”