Onze lineaire economie die ons sinds de vorige eeuw zoveel welvaart heeft gebracht, past niet meer binnen de grenzen van onze aarde. In het antropoceen zijn wij als mensheid een natuurkracht geworden die onherstelbare schade toebrengt aan ecosystemen. De echte uitdaging is volgens Sabine Oberhuber en Thomas Rau niet de klimaatverandering, maar de verandering van ons denken.
De architect en de econoom
Thomas Rau is architect, ondernemer en innovator. Hij wordt beschouwd als een van de vooraanstaande denkers op het gebied van de circulaire economie. Zijn architectenbureau RAU heeft de eerste energiepositieve en circulaire gebouwen van Europa gerealiseerd. Sabine Oberhuber is econoom. Zij begeleidt bedrijven en instellingen bij de ontwikkeling en implementatie van circulaire bedrijfsmodellen en -strategieën. Rau en Oberhuber hebben in 2010 samen Turntoo opgericht. Het is een van de eerste op de circulaire economie gespecialiseerde adviesbedrijven ter wereld.
Geplande veroudering
In de eerste hoofdstukken legt het duo haarfijn het principe van geplande veroudering uit. “In ons lineair georganiseerde economische systeem delven, gebruiken en gooien wij grondstoffen weg Producten zijn een georganiseerd probleem. Designed to fail. Designed to be outdated. Designed to be outfashioned. Alle drie verdienmodellen vergroten de kloof tussen de performance cyclus (hoe lang we van een product gebruik maken) en de levenscyclus (hoe lang een product technisch gezien meegaat), en in ons huidige systeem resulteert die kloof altijd in afval en verspilling. De huidige productieketen is op zo een manier georganiseerd dat niemand de verantwoordelijkheid hoeft te nemen voor de consequenties van zijn handelen.” Zij onderbouwen hun betoog tegen het heersende paradigma van ‘make, use, waste’ met keiharde getallen en feiten over het grondstoffen-crematorium.
Geplande verandering
Wat moeten we doen om van deze eindige verdienmodellen af te komen? De auteurs bieden met hun Turntoo-model een aanpak waarmee de bestaande materiële ordening binnen de lineaire economie getransformeerd kan worden: “Onze materiële bronnen zijn beperkt, maar met onze immateriële bronnen – zonne-energie, data en onze intelligentie – kunnen wij onze huidige koers richting de grenzen van het systeem wijzigen. De beste manier om daarvoor te zorgen is door alles blijvend beschikbaar te houden. Hoe komen we er? Door simpelweg de spelregels van het spel te veranderen.” De basis van hun Turntoo-model is gebruik zonder eigendom. Producten zijn niet meer georganiseerde problemen, maar georganiseerde materialendepots. Eigendom is niet nodig voor genot en gebruikt is net zo goed als nieuw. Producten worden diensten. Designed to perform. Designed to be updated. Designed for passion.
Hoopvol toekomstperspectief
De circulaire economie is een wenkend en hoopvol toekomstperspectief. Oberhuber en Rau hebben met hun projecten, het Turntoo-model, het Materialenpaspoort, het Madaster en The Universal Declaration of Material Rights hun idealen in de werkelijkheid gebracht. Het kan dus ook anders. ‘Take, Make, Waste’ wordt ‘Make, Use, Return’.