Zorgen voor een best fit met de omgeving is van oudsher dé belangrijkste uitdaging voor bedrijven. Het vinden van de juiste afstelling op de omgeving is geen eenmalige oefening, maar een continu strategisch proces. Terwijl de levensverwachting van mensen de afgelopen eeuw exponentieel is toegenomen, is de gemiddelde levenscyclus van organisaties daarentegen juist sterk afgenomen.
Een wereld van organisaties
Henry Mintzberg, een van de absolute grootmeesters van de managementwetenschappen, heeft veel onderzoek gedaan naar organisatievormen en de krachten die hierbij werkzaam zijn. “We leven in een wereld van organisaties. Vanaf onze geboorte in een ziekenhuis tot onze begrafenis in een crematorium. Daartussen worden we door organisaties opgeleid, te werk gesteld, vermaakt en geërgerd. We kunnen maar beter bergrijpen hoe deze vreemde beesten echt werken. Geloven dat er een beste manier van organiseren is, is de slechtste manier om dit te doen.”
De kunst van het wendbaar organiseren
Hoewel er geen beste manier van organiseren is, is in een bepaalde context de ene manier van organiseren effectiever dan de andere. In de huidige onzekere en dubbelzinnige buitenwereld is wendbaarheid een strategische kerncompetentie. Dit vraagt kunde én kunst van de bedrijfsstrategen. Edwin Zasada volgde de militair-wetenschappelijke opleiding Krijgswetenschappen aan de Koninklijke Militaire Academie. Na zijn loopbaan als officier bij de pantserinfanterie vervulde hij diverse managementfuncties bij supermarktketens. Net als een goede militaire operatie vraagt aanpassingsvermogen in organisaties volgens de human performance specialist om kracht, manoeuvre, snelheid, samenspel en focus: “De toekomst is onvoorspelbaarder dan ooit, maar toch organiseren wij alsof we ons in een gecontroleerde en voorspelbare omgeving bevinden. Wendbaarheid is niet gebaat bij een starre werkmethode. We hebben een andere denkwijze nodig die schuurt met onze natuurlijke neiging tot controle, die onze blinde vlek voor vereenvoudiging uitdaagt en die ons uit onze comfortzone trekt. Een safe place is de slechtste plek om te leren omgaan met de realiteit. Toegeven aan gemak en de verleiding van een comfortzone maakt nu eenmaal niet gelukkig, alleen lui. Om mensen te immuniseren tegen aangeleerde hulpeloosheid hebben ze eigen verantwoordelijkheid nodig. Mensen zijn geen rationele robots, maar emotionele verhalenvertellers. En niemand houdt van een middelmatig verhaal.”
De kunst van het krijgenEr is geen beste manier om een boek te schrijven. Maar voor een bepaalde context is de ene manier effectiever dan de andere. Momentum gaat over de kunst van het wendbaar organiseren in een specifieke omgeving, namelijk die van het slagveld. Dat je een slagveld niet kunt controleren, maar dat je wel strategisch voordeel kunt behalen uit de onvoorspelbaarheid ervan is de paradigmaverschuiving die volgens de auteur nodig is voor organisaties. We moeten echter onthouden dat de kunst van het krijgen ook andere vormen van organiseren voor andere omgevingen kent. Organisatiestrategie is altijd specifiek maatwerk.