In de aanloop naar de lancering van zijn nieuwe boek ‘Morele ambitie’ kreeg historicus en journalist Rutger Bregman in alle media opvallend veel zendtijd om zijn boodschap voor radicale verandering te verkondigen. HP De Tijd noemde hem zelfs de Redder des Vaderlands. Maar zoals het veel mensen vergaat die willen deugen, kreeg ook revolutionair Bregman een aantal pijlen in zijn rug.
Davos
De wereld maakte in 2019 kennis met Rutger Bregman toen hij tijdens het World Economic Forum in Davos het woord kreeg: “Ik ben hier voor het eerst en het is een verbijsterende ervaring. Vijftienhonderd vliegtuigen zijn hierheen gevlogen om sir David Attenborough te horen spreken over hoe wij de planeet verwoesten. Niemand praat over belastingontduiking. Ik heb het gevoel dat ik op een conferentie van de brandweer ben, maar niemand over water mag praten. Stop met filantropie en ga praten over belastingen. De rest is bullshit.” Zijn morele aanval op de miljonairs ging viraal. De journalist van De Correspondent vestigde definitief zijn naam als duider van het deugdzame in een gepolariseerde tijd. Zijn timing was perfect. Toen zijn boek ‘De meeste mensen deugen’ verscheen werden wereldwijd meer dan twee miljoen exemplaren verkocht.
Buitenhof
Op 25 februari 2024 zei Bregman in het tv-programma Buitenhof dat rijke mensen beter granaten voor Oekraïne kunnen kopen in plaats van dure kunstwerken. Gebruik je positie en privilege om een zo groot mogelijk verschil te maken. Om te laten zien dat het je menens is.” Gebaseerd op dit en andere interviews in de media vonden een aantal columnisten hem een moraalridder die, vanuit zijn kantoorkasteel in het WTC-gebouw op de Zuid-As, anderen zijn normen en waarden wilde opleggen over wat moreel juist is.
Morele ambitie
De grootste verspilling van onze tijd is volgens de idealist Bregman de verspilling van talent. Morele ambitie is zijn medicijn. Hij wil dat de grootste talenten aan de belangrijkste wereldproblemen werken in plaats van slimme strategieën te bedenken voor schadelijke bedrijven. Net zoals Griekse filosofen over de deugden spraken, zo doet hij dat ook. Hij roept op om onze actiedrempel te verlagen, onze morele kring te vergroten en een goede voorouder te zijn. “Deugen is niet genoeg, je moet wel iets doen!”
Doe iets
Wat de een de redder des vaderlands noemt, is voor de ander een moraalridder. Mensen beoordelen zichzelf op hun intenties en anderen op hun gedrag. Deze tijdgeest vraagt niet alleen om mensen die deugen, maar vooral om mensen die het goede doen. Bregman heeft tweeëneenhalf miljoen euro gedoneerd en ingezameld waarmee hij stipendia beschikbaar stelt voor ambitieuze idealisten die hun baan opzeggen. Daarmee is hij niet de Redder des vaderlands, maar verdient hij het zeker niet om als moraalridder weggezet te worden.