In De opkomst van de Robots waarschuwde technologie-ondernemer Martin Ford in 2015 voor massawerkeloosheid door de opkomst van robots. Maar liefst vijftig procent van alle banen zou verdwijnen. Die voorspelling werd de afgelopen jaren door adviesbureau McKinsey genuanceerd. Niet de helft van de banen gaan verdwijnen, maar wel de heft van het takenpakket van medewerkers gaat krimpen door robot proces automatisering. Tot op heden kwamen de robots echter niet opdagen.
Robotinvasie
In het Financieel Dagblad van 15 oktober 2022 verscheen een column van econoom Mathijs Bouwman met als titel: ‘Eindelijk is daar de gevreesde robotinvasie! Niets te vroeg.’ Daarin geeft hij op basis van het World Robotics Report aan dat, na de stagnatie in de periode 2018-2020, de industriële robots nu echt begonnen zijn aan een snelle opmars. In 2021 kwamen er wereldwijd 517.000 nieuwe industriële robots bij, waarvan 2.281 in Nederland. Dat is meer dan ooit en een derde meer dan in 2020. Bouwman beweert dat deze investering in arbeid-vervangende technologie een zegen is op een structureel krappe arbeidsmarkt.
Robot zoekt collega
Moeten we bang zijn voor een toekomst met robots zoals Martin Ford die schetst. Of moeten we verlangen naar hun bevrijdende invasie zoals Mathijs Bouwman dat doet? In het Strategisch Basisonderzoeksproject Paradigms 4.0 zijn ingenieurs, marketeers en sociale wetenschappers van de KU Leuven, de Antwerp Managementschool en TNO een onderzoek gestart naar de wijze waarop Vlaamse en Nederlandse bedrijven met de nieuwste technologie omgaan en waarom de moderne werknemer de technologie wantrouwt. Robot zoekt collega is de neerslag van hun werk. De onderzoekers concluderen, net als Bouwman, dat we te weinig robots hebben: “Robots zijn niet het probleem, maar de oplossing.”
Open invitatie
In de eerste alinea van het boek doen de schrijvers een uiterste oproep: “Dit boek is een open invitatie aan de robots. Kom maar gerust, we hebben jullie nodig. We hebben meer artificiële intelligentie nodig, meer geconnecteerde apparaten en nog meer autonoom functionerende technologie. Laat die vierde industriële revolutie maar komen. En snel ook. Want onze arbeidsmarkten koken over. We hebben al die technologie dringend nodig om onze huidige welvaart in stand te houden.” Zij bedoelen dan vooral de nieuwe generatie coöperatieve robots. De cobots die niet onze banen stelen, maar de kwaliteit van ons werk verbeteren en de arbeidsmarkt weer laten ontspannen. Het zijn geen digitale versies van menselijke werknemers. Robots hoeven niet te doen wat wij al kunnen. Ze moeten complementair zijn met hun verschillende skill sets. Robots zijn geen mensen, juist daarom zijn ze nuttig. De auteurs doen ook voorstellen voor werknemersparticipatie, mensgerichte technologie, digitale vaardigheid en het inrichten van de werkorganisatie.
Als Limburg in 2040 een welvarende, duurzame en inclusieve regio wil zijn, hebben we snel een invasie collegiale robots nodig.