“Alle informatie lijkt op ruis totdat je de code breekt.” (Neal Stephenson, Snow crash)
In de zomer van 2021 ontvouwde Mark Zuckerberg zijn visie over de toekomst van zijn digitaal imperium in de metaverse, de volgende stap in de evolutie van cyberspace. Het moederbedrijf van Facebook, Instagram en Whatsapp werd alvast omgedoopt in Meta Platforms Inc. Het begrip metaverse werd voor het eerst in 1992 door de Amerikaanse schrijver Neal Stephenson gemunt in zijn sciencefictionroman Snow Crash. Het verhaal bevat een mix bevat van geschiedenis, taalkunde, antropologie, archeologie, religie, informatica, politiek, cryptografie, memetica en filosofie. De hoofdpersoon kan via een speciale bril toegang verkrijgen in een virtuele 3D wereld, de Metaverse. En uiteraard zijn daar ook schurken, net als in de werkelijkheid. Om een idee te krijgen van de gigantische omvang van het toekomstige metaverse dat Zuckerberg voor ogen heeft dien je te bedenken dat de virtuele gamewereld Oasis uit de bioscoopfilm Ready player one van Steven Spielberg slecht een buitenwijk van de metaverse is. Zoals ons zonnestelsel slechts een achterbuurt is aan de randen van het Universum. Volgens de retailexperts van ABN Amro vormt de metaverse op termijn een serieuze bedreiging voor de winkelstraat. “Diverse grote techpartijen als Apple, Amazon en Microsoft zijn al volop bezig met het ontwikkelen van virtuele werelden. Het metaverse wordt daarmee een nieuw kanaal om consumenten digitaal te verleiden spullen te kopen om te gebruiken in de echte wereld. Onder meer Nike, Zara en Ralph Lauren experimenteren al in het parallelle, virtuele universum van het metaverse.”
In 2011 verscheen het boek Het einde van winkels van bijzonder hoogleraar eMarketing Cor Molenaar. Hij riep op tot actie om een vloedgolf aan winkelsluitingen te voorkomen. In de herijking van haar Detailhandelsvisie Limburg 2015 constateerde MKB Limburg dat de leegstand in Limburg tussen eind 2012 en eind 2014 was toegenomen en de leegstandspercentages meer dan 11% bedroegen. De regio Westelijke Mijnstreek spande de kroon met 13,1%. Ondertussen had het Designer Outlet Centre Roermond haar derde uitbreidingsfase afgerond, waardoor het winkeloppervlak groeide tot 35000 m². Op 28 minuten van Sittard-Geleen bevinden zich 6500 goedkope parkeerplaatsen, 186 winkels en 25 restaurants. Met belevingsgerichte Guest Services, zoals premium parking service, (internationale) verzendingen van je aankopen, handsfree shoppen en een inpak service voor cadeaus. Ook zijn er tientallen oplaadpalen voor elektrische auto’s. Met ruim 8 miljoen bezoekers per jaar is het een van de grootste attracties in Nederland. Ook op zondag. “Op zondagen zijn de mensen blij en is de koopweerstand laag, we willen onszelf verwennen. Op maandag daarentegen zijn we een beetje depri. De koopweerstand is daarom het hoogst op maandag”, aldus Molenaar. Begin 2020 besloot de gemeente Sittard-Geleen dat niet wordt ingezet op een wekelijkse koopzondag. In een proef met een wekelijkse koopzondag in Sittard bleek namelijk dat er te weinig animo was onder ondernemers om wekelijks op zondag open te zijn. Slechts 29 procent van de winkels was tijdens de proef iedere zondag open. Niet technologie maar oud denken is het grootste risico voor de winkelstraat van nu. Ik telde twee weken geleden negenentwintig leegstaande panden in Sittard, in slechts één aanlooproute naar het centrum. Deze week sloot C&A na meer dan drie decennia in Sittard abrupt met slechts een afscheidsbrief op de winkelruit. Een stadsvisie zonder investeringen van ondernemers is een hallucinatie. Er is actie nodig, zoals door Cor Molenaar tien jaar geleden werd bepleit.
De metaverse is trending in het technieuws. Sinds Zuckerbergs aankondiging stapten honderd Augmented Reality specialisten van Microsoft’s HoloLensteam over naar Meta. Saudi-Arabië maakte deze maand bekend dat het ruim zes miljard dollar investeert in de metaverse als aanvulling op hun futuristisch fysieke stad Neom die in 2030 klaar moet zijn. Facebook verloor ondertussen op 3 februari jongstleden 230 miljard dollar aan beurswaarde. Beleggers vrezen dat de metaverse-droom van Zuckerberg niet snel genoeg in de realiteit gebracht wordt, terwijl het oude businessmodel door privacywetgeving en de opkomst van TikTok begint te haperen. En dat zijn ze niet gewend van de beurslieveling.
De impact van technologie op de korte termijn wordt meestal overschat en de impact op de lange termijn onderschat. Technologie is niet goed of slecht; het is ook niet neutraal. Technologie komt in pakketten, groot en klein. En technologie is een zeer menselijke activiteit. Als we tien jaar in de tijd vooruitreizen heeft waarschijnlijk iedere retailer een virtuele winkel in de metaverse waar de avatars van consumenten een customer experience beleven waarbij de werkelijkheid alleen wordt begrensd door hun verbeelding. Jouw zelfrijdende auto rijdt jou en je kinderen in 2030 naar het belevingscentrum omdat de kinderen nieuwe schoenen nodig hebben. Jouw digitale assistent heeft de service-robot van jouw favoriete merk al laten weten dat jullie onderweg zijn, wat de maten van de kinderen zijn en wat hun favoriete game is. Jouw autonoom voertuig zet jullie af voor de ingang en rijdt dan door naar de laadpalen voor een re-charge. In de winkel word je persoonlijk ontvangen door de winkelier die jou naar een persoonlijke selectie schoenen met de juiste schoenmaten brengt. De look & feel heeft de servicerobot op basis van de foto’s en stijlvoorkeuren op jouw sociale mediakanalen uitgezocht. Ze zijn just-in-time door een drone vanuit het centrale magazijn afgeleverd. De kinderen kunnen op een omnidirectionele loopband met VR-bril en een haptic respons suit als avatar een pad afleggen door het virtuele 3D landschap van hun favoriete game. Bewegen is immers een onderdeel van positieve gezondheid. Ze kunnen aanverwante producten die te koop zijn aanraken, zoals bijpassende kleding. Deze touchpoints worden getoond aan jouw virtuele assistent die de data vergelijkt met wat de kinderen nodig hebben en jouw integrale kledingbudget. Bovendien checkt de robot via de blockchain of de spullen voldoen aan jouw preferenties op het gebied van duurzaamheid, circulariteit en mensenrechten. Terwijl jij jouw favoriete koffie drinkt worden de kindervoeten door slimme sensortechnologie voor de zekerheid opgemeten om te controleren of de door jou opgegeven maten nog juist zijn of achterhaald door de laatste groeistuip. De kinderen zijn blij met hun nieuwe sneakers. En jij dat de sensor in de schoenen jou via updates zonder ruis informeren of de kinderen wel de met school afgesproken portie gezonde beweging en speeltijd in de buitenlucht krijgen. Welkom in de metaverse!
Rob Meesen