Rob Meesen is misschien wel een van de meest belezen ondernemers in Limburg. De mede-eigenaar van TopChange leest jaarlijks tussen de 250 en 300 boeken. Wekelijks beschrijft hij voor WijLimburg een ondernemersboek.
Supervoorspellers (Philip Tetlock | 2015)
“In de ogen van jouw kinderen leef je in een museum. Ik laat jou de deur naar de toekomst zien.” (Marcel Bullinga)
Het eeuwige verlangen van de mens naar toekomstzekerheid heeft geleid tot het ontstaan van een brede beroepsgroep van orakels, profeten, waarzeggers, trendwatchers, futurologen, zieners en visionairs. Hun adviezen worden gretig afgenomen door het volk, koningen, staatshoofden, bankiers, politici, kiezers en ondernemers. Vaak met een welhaast blind geloof in de voorzienigheid van de supervoorspellers en zonder daadwerkelijk inzicht in de aantoonbare betrouwbaarheid van hun vaardigheden, betalen ze met grote regelmaat voor voorspellingen die volgens de auteur van ‘Supervoorspellers’ net zo dubieus zijn als de drankjes van een marskramer.
Volgens Philip Tetlock moeten we de beperkingen van voorspelbaarheid in non-lineaire systemen erkennen en die beperkingen nemen exponentieel toe naarmate de voorspelling verder weg in de toekomst ligt. Voorspellen heeft alles te maken met de inschatting van de waarschijnlijkheid dat iets zal gebeuren. Waarschijnlijkheid is echter strijdig met onze intuïtie en dat verklaart waarom zelfs intelligente mensen soms elementaire vergissingen begaan. Tetlock stelde na 21 jaar wetenschappelijk onderzoek vast dat de voorspellingen van de gemiddelde expert ongeveer net zo accuraat waren als een darts gooiende chimpansee (Expert Political Judgment, 2005). In 2011 startte Tetlock het Good Judgement Project (GJP) dat uitgroeide tot een netwerk van 20.000 amateur voorspellers die meedoen uit passie en als beloning een Amazon cadeaubon van 250 euro krijgen. En aan de top staan de supervoorspellers met uitmuntende Brier scores die dicht tegen de ideale score van 0 aanschuren.
In Amerika beloopt het jaarlijkse budget van de inlichtingengemeenschap voor geopolitieke voorspellingen 50 miljard dollar. Desalniettemin waren ze niet in staat om de ineenstorting van de Sovjet Unie te voorspellen en de aanslag op de Twin Towers te voorkomen. In een poging om tot betere geopolitieke voorspellingen te komen organiseerde IARPA van september 2011 tot juni 2015 een voorspellingstoernooi waarin vijf door vooraanstaande onderzoekers geleide teams van wetenschappers het tegen elkaar opnamen om correcte antwoorden te geven op de lastige vragen waar inlichtingenanalisten dagelijks mee te maken krijgen. Tetlock’s ‘Good Judgement Project-team’ deed ook mee. In het eerste jaar deed het GJP-team het 60% beter dan de controlegroep. In het tweede jaar zelfs 78% beter. GJP klopte ook de concurrenten van de University of Michigan en MIT met ruime marges en presteerde zelfs beter dan een team van beroepsmatige analisten dat geclassificeerde data tot zijn beschikking had. Na twee jaar deed GJP het zoveel beter dan de academische concurrentie dat IARPA besloot de andere teams te droppen. “Vooruitziendheid bestaat dus écht. Het is niet een mysterieuze, aangeboren gave, maar het product van bepaalde manieren van denken, van informatie verzamelen, van het updaten van denkbeelden. Deze methoden kunnen door ieder intelligent, weldenkend en vastberaden mens worden aangeleerd en gecultiveerd. De mate waarin je bereid bent om je ideeën te blijven updaten en je eigen kwaliteiten aan te scherpen, heeft ongeveer driemaal zo veel voorspellende waarde als intelligentie”, aldus Tetlock die deze uitspraken in het boek met wetenschappelijke grondigheid stevig onderbouwt.
Goed voorspellen is een manier van denken en iedereen kan het leren. Ruimdenkendheid en open staan voor andere perspectieven zijn belangrijke kenmerken voor een supervoorspeller. Ik ben heel erg dankbaar voor alle lessen die ik van futuroloog Marcel Bullinga, heb mogen ontvangen via zijn boeken, zijn presentaties en onze vele persoonlijke gesprekken. In zijn laatste boek ‘Iedereen aan de robot’ uit 2019 is ook een link opgenomen naar extra online content. Daarin bevindt zich een bijlage waarin Marcel uitlegt hoe de perpetual beta algoritmes in zijn brein hun werk deden en hem in staat stelden mentaal in de tijd te reizen. Het is de deur naar de toekomst die hij voor ons liet openstaan toen hij op 15 april 2019 overleed. Ruim twee jaar later dan door zijn arts voorspeld, maar nog steeds veel te vroeg.
Rob Meesen