In mijn voorbereiding op de arbeidsmarktconferentie ‘Talent & Technologie’ van Baandomein download ik in een snel leestempo een stapel boeken over werk, skills, talent en technologie in mijn brein. Daarbij stuitte ik onverwachts op het eerste boek van Anna Lilioja met een intrigerende titel: Waarom werken we?
Anna Lillioja
De freelancejournalist wil met haar boek aanzetten tot verwondering, Een onalledaagse zoektocht naar diepere betekenis van werk in het alledaagse. Acht verhalen over werk, op plekken die ogenschijnlijk niet zoveel met werk te maken hebben. Terwijl ik Lillioja’s voortreffelijke boek las, moest ik denken aan een gedicht van Robert Frost; The road not taken.
Two roads diverged in a yellow wood,
And sorry I could not travel both
And be one traveler, long I stood
And looked down one as far as I could
To where it bent in the undergrowth;
Then took the other, as just as fair,
And having perhaps the better claim,
Because it was grassy and wanted wear;
Though as for that the passing there
Had worn them really about the same,
And both that morning equally lay
In leaves no step had trodden black.
Oh, I kept the first for another day!
Yet knowing how way leads on to way,
I doubted if I should ever come back.
I shall be telling this with a sigh
Somewhere ages and ages hence:
Two roads diverged in a wood, and I—
I took the one less traveled by,
And that has made all the difference.
Nomadland
In haar boek heeft Lillioja de loopbaanpaden verkent van mensen die het minst betreden pad van Frost hebben gekozen. En daarmee maken ze écht het verschil. “Als we echt ons eigen verhaal willen leven, moeten we onszelf durven over te geven aan de wereld van onze dromen. Want zij die niet dromen, zijn aangewezen op de verhalen en fantasie van anderen”, aldus de schrijfster. Ze verrijkt de verrassende verhalen met inzichten uit de literatuur, wetenschap en natuur. Ik leerde onder andere wat een slasher is, ontdekte een fabel van George Reavis en de vier pijlers voor een zinvol leven van Emily Esfahani Smith, en hoe één gekke mier de wereld kan veranderen. Ook bracht Anna Lillioja mij op het spoor van Nomadland, een drievoudige Oscar-winnende speelfilm (2021) die laat zien dat mensen in Amerika als moderne nomaden in een minibusje rondtrekken van de ene seizoenbaan naar de andere. Soms uit romantische overwegingen. Maar vaak zwerven deze mensen ook rond uit financiële noodzaak en is hun levenswijze een gevolg van de efficiëntie-economie, waarin vast werk geen gegeven meer is. De hoofdrolspeler besluit op zestigjarige leeftijd haar leven van onvervulde dromen achter zich te laten. En dat kunnen we allemaal als we niet meer weten waarom we werken.