Op de Olympische spelen in Parijs werd Nederland zesde in de medaillespiegel achter de Verenigde Staten, China, Japan, Australië en Frankrijk. Zestien van de vierendertig medailles werden behaald in teamsporten. Waarom is ons zeer geïndividualiseerde land toch zo goed in teamprocessen? Hoe creëer je teamsucces met een groep individuen?
Cultuurdimensies
Het cultuurmodel van Geert Hofstede bestaat uit zes dimensies: machtsafstand, motivatie voor prestaties, onzekerheidsvermijding, lange termijn oriëntatie, tolerantie en individualisme.
Individualisme is de mate van onderlinge afhankelijkheid die een samenleving onder haar leden onderhoudt. Het heeft te maken met de vraag of het zelfbeeld van mensen wordt gedefinieerd in termen van ‘ik’ of ‘wij’. Nederland scoort 100 punten (100%) op deze dimensie. De USA, China, Japan, Australië en Frankrijk scoren respectievelijk 60, 43, 63, 73 en 74 punten. Wij zijn van de top 6 landen van de medaillespiegel het meest geïndividualiseerd. Hoe organiseer je al die ikken succesvol in een teamsport?
Groepsdynamica
Groepsdynamica is de term voor het gedrag en de psychologische processen die plaatsvinden binnen een groep. Het betreft de onderliggende processen die aanleiding geven tot een reeks normen, rollen, relaties en gemeenschappelijke doelen die een groep kenmerken. Vaak gaat het mis in groepsprocessen. Over de faalfactoren van teamprocessen zijn hele bibliotheken volgeschreven. Onvoldoende aandacht voor groepsprocessen is verdachte nummer 1 als teamdoelen niet gehaald worden. Maar het kan ook aan groepsdenken liggen. Dit is een psychosociaal fenomeen, waarbij een groep van bekwame individuen zodanig wordt beïnvloed, dat de kwaliteit van groepsbesluiten vermindert.
Groepsdenken
De Abilene-paradox is een paradox waarbij een groep mensen samen een besluit neemt dat tegengesteld is aan de voorkeur van elk van de individuen in de groep. Het betreft een gangbare fout in groepscommunicatie, waarbij elk lid ten onrechte van mening is dat zijn eigen voorkeur in strijd is met de voorkeur van de groep. De winnende Nederlandse coaches waren in Parijs allemaal extreem goed getraind in het regisseren van een effectieve groepsdynamica. Zij wisten bovendien de individuele ego’s én de Abilene paradox buiten de deur te houden. In de interviews vóór, tijdens en ná de spelen werd dat heel goed duidelijk.
Teamprestatie
Niet iedere sport is een teamsport, maar iedere medaille is wel het resultaat van een teamprestatie. Dat vertelde Leontien van Moorsel mij tijdens een gesprek in de aanloop naar Beijing 2008. Zij verbeterde in 2003 het werelduurrecord pas bij haar tweede poging verbeterde. Het verschil met de eerste poging in 2001? Het juiste begeleidingsteam! Ook giganten in individuele sporten presteren alleen maar dankzij de uitstekende dynamiek met hun begeleidingsteams. Net als een sportgroep, kan een organisatieteam van individualisten, met de inzichten van de groepsdynamica samen een high performance groep worden. Beheerst jouw organisatie de onmisbare disciplines van de groepsdynamica?