Afgelopen zaterdag liep ik door het vijftigjarige winkelcentrum Makado in Beek waar ze een breed winkelaanbod hebben en parkeren gratis is. Onlangs kwam door het faillissement van elektronicawinkel BCC een plek vrij, die gretig werd ingenomen door Mediamarkt. Nu schreeuwen posters op de etalageruiten van het failliete Blokker dat alles weg moet!
Alles moet weg!
In oktober werd een boek gepubliceerd dat dezelfde titel draagt als de posters bij Blokker: Alles moet weg! Daarin schildert Peter de Waard de lotgevallen van 25 winkelketens en warenhuizen die opkwamen, de consumenten betoverden met hun gouden formule, en inmiddels weer ter ziele zijn gegaan door moordende concurrentie van nieuwkomers en machtige webwinkels. Free Record Shop, Bart Smit, Kijkshop, Miss Etam, Perrysport en V&D kleurden ooit de winkelstraten, maar speelden niet tijdig in op trends zoals demografische ontwikkelingen en veranderende klantbehoeften. “In 2023 waren er nog 83.000 stenen winkels over. Dat waren er 13.000 minder dan in 2010. Het aantal webwinkels steeg daarentegen met 94.000. Elke keer als er een omviel werd ook een stukje van de winkelstraat geamputeerd. Van de negentiende-eeuwse warenhuizen in Nederland overleefde eigenlijk alleen De Bijenkorf. Met het bankroet van V&D in 2015 raakten binnensteden talrijke klanten kwijt”, aldus de auteur. De tijden veranderen. De winnaars van gisteren zijn de verliezers van vandaag. Blokker was één van de nagels aan de doodskist van V&D en wordt nu zelf ten grave gedragen door Action en Amazon.
Ander landschap
Vele jaren waren de door de columnist van de Volkskrant besproken winkelformules een vertrouwd gezicht in de winkelstraat. Nooit floreerde de winkelstraat zoals in de tweede helft van de vorige eeuw. Zeker toen de winkelsluitingstijd afgeschaft en de uitverkoop permanent werd. In die tijd kocht ik zelf ook een wasmachine, bed, magnetron en zelfs mijn eerste computer bij V&D, het kooppaleis van de middenklasse. Het winkellandschap wordt echter volledig herschreven. Dit betekent volgens De Waard niet dat het pretpark van de consumptie zelf ten dode is opgeschreven. Leeggekomen winkelruimte wordt opgevuld door koffiecorners, broodjeszaken, nagelstudio’s en fitnesscentra. Volgens De Waard veranderen traditionele winkelstraten in straten met winkels: “Alleen winkelstraten die naast winkels een mix van diensten kunnen bieden, zullen de benodigde aantrekkingskracht hebben om te kunnen overleven. En dat moet worden gecombineerd met een aantrekkelijk wandelgebied.”
Brug naar de toekomst
De visie van De waard is slechts een deel van het verhaal. Aanstaande woensdag vindt het symposium plaats van Centrummanagement Maastricht. Het thema is Brug naar de toekomst. Onder leiding van dagvoorzitter Sander Kleikers zal directeur Astrid Verberne terugblikken en vooruitzien. Jan Scheele zal spreken over de impact van kunstmatige intelligentie op horeca en retail. Ik zal als futuroloog de toekomst van de stad Maastricht schetsen. Alles wordt anders en alles wordt mogelijk!