Rob Meesen is misschien wel een van de meest belezen ondernemers in Limburg. De mede-eigenaar van TopChange leest jaarlijks tussen de 250 en 300 boeken. Wekelijks beschrijft hij voor WijLimburg een ondernemersboek.
Bevrijd! (Cal Newport | 2021)
“Als je weinig tijd hebt, moet je vertragen.” (Oude Chinese wijsheid)
Afgelopen week werkte ik weer samen met Arjan Erkel die 607 dagen lang ontvoerd was in Dagestan. Onder extreem zware omstandigheden liet Arjan zich echter nooit mentaal gijzelen door zijn ontvoerders. Veel mensen in organisaties zijn nooit letterlijk ontvoerd, maar voelen zich wel gegijzeld door rigide structuren, processen of systemen. Volgens Cal Newport laten veel van de 250 miljoen kenniswerkers wereldwijd zich kidnappen door wat hij het hyperactieve collectieve brein noemt. Een workflow op basis van een voortdurende conversatie die bestaat uit ongestructureerde en onaangekondigde berichten. Deze berichten worden verzonden en ontvangen via digitale communicatietools zoals e-mail en chatprogramma’s.
Uit de onderzoeken waaraan de schrijver refereert, blijkt dat de gemiddelde werknemer in 2019 iedere dag 126 e-mails verstuurde en ontving. Ofwel elke vier minuten één bericht. En dat ze hun inbox gemiddeld zevenenzeventig keer per dag checken. Hierdoor is het kenniswerk heel gefragmenteerd. “Dit voortdurend heen en weer schakelen tussen verschillende contexten – ook al is het maar kort – belast onze mentale energie zwaar”, aldus Newport. “Met dit boek wil ik bereiken dat je straks het grootste deel van je tijd besteedt aan je werk – en niet aan het praten over je werk of het eindeloos heen en weer sturen van berichten over onbenulligheden. Ons brein is niet geschikt om snel te schakelen tussen verschillende zaken die onze aandacht opeisen.” Volgens de auteur moeten we ons bevrijden van de tirannie van de inbox. Zodat we tijd en rust vinden voor geconcentreerd werk, waarin creativiteit en origineel denken ontstaan.
Dit boek over het technologisch determinisme van het hyperactieve collectieve brein bevat veel verwijzingen naar keiharde onderzoeksresultaten die concluderen dat wij er minder productief en ongelukkig van worden. Mij sprak de conclusie in het wetenschappelijke artikel ‘Boxed in your inbox’ zeer aan: “Managers die continu worden afgeleid door e-mail, halen hun doelstellingen niet, negeren hun verantwoordelijkheden als manager en geven hun personeel niet het leiderschap dat het nodig heeft om het beste uit zichzelf te halen.” Ik lees diezelfde conclusie terug in de onderzoeken naar tevredenheid onder medewerkers. Daarin verklaren ze structureel dat de nabijheid van de leidinggevende gemist wordt, terwijl die druk aan het werk is in de verkeerde workflow.
Newport gaat verder dan een gedegen analyse. Hij legt ook uit hoe de kenniswerker zichzelf kan bevrijden met het aandachtkapitaalprincipe, het ontwerpprincipe, het protocolprincipe en het specialisatieprincipe. “Het is écht mogelijk productiever te worden en meer voldoening te halen uit ons werk zonder dat we opbranden.” Het boek deed me denken aan een oude TEDx-video die ik lang geleden bekeek. De spreker vergeleek de permanente verstoringen op het werk met een slaapcyclus waarin je steeds wakker gemaakt wordt. Omdat je daarna niet verder kunt gaan waar je in je slaap was gebleven, start de cyclus opnieuw. Maar omdat deze vervolgens niet afgemaakt kan worden, ben je doodmoe als het tijd is om op te staan. Dat effect treedt dus ook op als je tijdens kenniswerk steeds afgeleid wordt door e-mails en appjes. Cal Newport nodigt ons uit niet langer als slaapwandelaars naar ons werk te gaan. Ik wil daar een van de levenslessen van Arjan aan toevoegen: “Je mag druk voelen, maar laat je er nooit door gijzelen!”
Rob Meesen