De blauwe boorden bonanza beschrijft de toekomstige arbeidsmarkt voor de groep die tot de middenklasse behoort of er tegenaan schurkt, op basis van opleiding, beroep en inkomen. De leden van deze werkende klasse zijn als uitvoerende professionals voornamelijk productief in sectoren als zorg, onderwijs, veiligheid en techniek. Zij zitten op een goudmijn.
Probleemstelling
Volgens het CBS behoort 60% van Nederland tot de middeninkomens. Tot deze brede groep rekenen we cruciale beroepen in de zorg, onderwijs, veiligheid en techniek. De komende decennia zal er veel vraag blijven naar hun toegevoegde waarde. De middenklasse heeft zijn welvaartspositie weten te behouden, maar het gaat gepaard met meer onzekerheid. Ze hebben vaker te maken met flexibele banen en ze hebben in een gezin meerdere inkomens nodig. Het optimistische vooruitgangsdenken dat decennialang de middenklasse kenmerkte is aan het afbrokkelen. De lagere middenklasse vreest voor de eigen toekomst, de hogere middenklasse voor de toekomst van de volgende generatie. Zijn die zorgen terecht?
Strategische analyse
Journalist Paul van Liempt analyseert waarom arbeid de achilleshiel van onze brede welvaart is geworden. De van origine culturele antropoloog verrijkt gedegen deskresearch met 35 kwalitatieve interviews. In het eerste hoofdstuk legt hij uit hoe robots en AI de arbeidsmarkt ontregelen en vooruithelpen. Hoofdstukken 2 en 3 behandelen respectievelijk de blauwe boorden bonanza als breekijzer van de arbeidsmarkt en de opmars van de blauwe boorden bonanza. In het afsluitende hoofdstuk benadrukt de auteur het belang van het (MBO)onderwijs.
Blauwe boorden bonanza
De van oorsprong culturele antropoloog concludeert dat door de informatietechnologie en AI er kantoorbanen zullen verdwijnen, maar de mensen die een vak beheersen gouden tijden tegemoet gaan. Een blauwe boorden bonanza is onderweg. “Voor 2030 moeten er 1,7 miljoen laadpalen worden geplaatst en anderhalf miljoen huizen worden verduurzaamd. In 2030 zijn er per 100 werklozen 390 vacatures. Het tekort op de arbeidsmarkt loopt op tot 1,4 miljoen werknemers bij onveranderd beleid. Niet het opleidingsniveau maar praktische vaardigheden worden dominant op de arbeidsmarkt. Kunstmatige intelligentie zal de waarde van taken die alleen mensen kunnen verrichten, laten stijgen”, aldus Van Liempt.
Reality check
Van Liempts analyse is een reality check. “We hebben niet genoeg mensen voor productiviteitsgroei, het ontbreekt aan innovatie, de juiste skills, de juiste attitude en de juiste motivatie. Shrinkonomics klopt aan onze deur. Alles afwegende is inzet op de verhoging van de arbeidsproductiviteit hoogstnoodzakelijk. Het verrijkt ons bestaan, zorgt ervoor dat de basis op orde is met goed onderwijs, goede zorg en een zorgvuldige rechtspraak. Het zorgt voor minder armoede, meer vrije tijd en een comfortabel leven. Het is ook de remedie om het personeelstekort het hoofd te bieden. We moeten meer doen met minder mensen. En daarbij is onderwijs dat aansluit bij de vraagzijde op de arbeidsmarkt zeer bepalend.”