De boekenplank van Rob Meesen

TopchangeBoeken, Boekenrubriek De Limburger

In de rubriek De Boekenplank van WijLimburg worden ondernemers gevraagd naar hun boekenverzameling en de inspiratie die zij uit het materiaal halen –voor werk én voor henzelf. Het woord was in maart 2020 aan Rob Meesen, directeur en eigenaar van prosultancybureau TopChange en bestuurder van Stichting Return. “Als je een boek leest met de hersenen van iemand anders, kijk je nooit meer naar de wereld zonder dat extra perspectief.”

WELKE KEUZES ZIJN DAT?

Voor mijn vak alle boeken die te maken hebben met management en organisatie, innovatie, leiderschap en business development. Daarnaast heb ik grote belangstelling voor kwantummechanica, robotica en nieuwe fysica. Ik lees al het nieuwe materiaal dat hierover uitkomt. Afgelopen jaar was bijvoorbeeld het vijftigjarig jubileum van de Apollo-landing. Dan lees ik alles over de ruimtevaart, van The Overview Effect van Frank White tot de sciencefiction van Isaac Asimov.

JE LEEST SCIENCEFICTION?

Dat is een interesse die gedurende mijn jeugd tot stand is gekomen. In eerste instantie door films zoals War of the Worlds, Star Trek en Star Wars. Maar een film kan nooit op tegen een boek. Een schrijver bundelt zijn gedachten in een boek. Als je iets leest met de hersenen van iemand anders, kan je nooit meer naar de wereld kijken zonder dat extra perspectief. Het gaat in je zitten, wordt onderdeel van je. Om die reden lees ik ook veel materiaal van en over mensen die dominant en succesvol in hun vakgebied zijn. Verdiep je je verder in sciencefiction, dan kom je tot de conclusie dat grote voorspellingen van de grote sciencefictionschrijvers – Isaac Asimov, H.G. Wells, Arthur C. Clarke, Robert Heinlein – daadwerkelijk zijn uitgekomen. De reis naar de maan, het straalvliegtuig, de zelfrijdende auto, denkende machines, virtual reality, noem maar op. De meeste innovaties van vandaag zijn ook gebaseerd op meer dan vijftig jaar oude concepten. We hebben alleen nu pas de technologie om ze te realiseren. Het doen van realistische voorspellingen is voor mijn werk heel belangrijk. Ik moet klanten strategisch adviseren wel of niet te investeren in bepaalde disruptieve technologie, van robotic process automation tot artificial intelligence. Ik moet weten wat er op de korte termijn moet worden geleerd en wat op de lange termijn de moeite waard is om in te investeren. Sciencefiction is eigenlijk beschrijven welke impact exponentiële technologie heeft en hoe de mens en consument daarop reageert.

HOE GROOT IS JOUW BOEKENVERZAMELING?

Ik bezit momenteel ongeveer 6.000 boeken, maar ik heb er meer dan 13.000 gelezen. Ieder jaar komen daar tussen de 250 en 350 boeken bij. Als ik kijk naar de CBS-index is mijn levensverwachting nog iets meer dan twintig jaar. Dat betekent dat ik, als ik dit tempo aanhoud, 20.000 boeken in mijn leven zal hebben gelezen, oftewel 0,01 procent van alle boeken die ooit op deze planeet zijn uitgegeven.

IS DAT ZO?

Google heeft het een aantal jaren geleden uitgezocht. Toen waren er zo’n 140 miljoen boeken uitgebracht. Ieder jaar komen er 2,2 miljoen boeken bij. UNESCO houdt deze cijfers specifiek van alle landen bij, want de mate waarin boeken worden uitgegeven is een relevante indicator voor de democratische status en welvaart van een land. Daar waren weinig boeken worden gepubliceerd, staan mensenrechten onder druk—zeker in landen waar bepaalde boeken worden verboden. In Nederland verschijnen er elk jaar 25.000 nieuwe titels. Dit betekent dat er ieder jaar net zoveel boeken verschijnen als dat ik in heel mijn leven kan lezen. Ik lees er vijf per week, dus iedere week moet ik vijf keer een goede keuze maken.

IS SCIENCE FICTION EEN TOEVOEGING VOOR IEDERE BOEKENKAST?

Zeker. Sciencefiction is, in tegenstelling tot fantasy zoals Lord of the Rings, altijd gebaseerd op science -de fictie is slechts in welke vorm het zich ontwikkelt. Het is een wetenschappelijke benadering. Wat je in sciencefiction schrijft, is in beginsel realiseerbaar. Marcel Bullinga deed afgelopen jaar in Iedereen aan de Robot ook concrete uitspraken voor de komende vijf jaar. Hoe robots onze democratie en economie gaan redden. Marcel, die in april 2019 is overleden, heeft helaas niet kunnen meemaken dat een paar van zijn voorspellingen, bijvoorbeeld de cryptomunt van Facebook, al zijn uitgekomen.

WELK BOEK IS VOLGENS JOU NOG MEER EEN MUST VOOR IEDERE ONDERNEMER?

Onder andere Good To Great van Jim Collins. Hij toont via uitgebreid onderzoek hoe belangrijk het is om de juiste mensen in een bedrijf te hebben die zelf al gemotiveerd en gedisciplineerd zijn. Je kan mensen wel enthousiasmeren, stimuleren en inspireren, maar niet motiveren. Als ondernemer moet je eerst de juiste mensen installeren en dan pas je doel formuleren. Alleen zo haal je dat doel. Afgelopen januari overleed Clayton M. Christensen, de ‘godfather van de disruptieve innovatie’ en schrijver van het baanbrekende The Innovators Dilemma. Dit boek veranderde Silicon Valley, en Silicon Valley veranderde radicaal de wereld. Christensen schreef ook een boek toen hij te horen kreeg dat hij kanker had: How will you measure your life? Een perspectief dat in geen enkele levendige boekenkast mag ontbreken.