Literatuurwetenschapper Joseph Campbell bestudeerde alle grote verhalen die de mensheid over de hele wereld heeft verzameld: sprookjes, legenden, volksvertellingen en de grote heilige geschriften. Hij ontdekte een universele verhaalstructuur die je terugziet in bijna alle grote verhalen en mythen. Deze oer-structuur noemde hij in zijn boek De held met de duizend gezichten de mono-mythe, beter bekend als de archetypische reis van de held. In 2020 verscheen de meest recente herziene Nederlandse vertaling bij uitgeverij AnkhHermes.
De mono-mythe
Verhalen hebben scheppingskracht, meer nog dan atomen. In alle delen van de wereld, in alle tijden en onder wisselende omstandigheden hebben de mensen elkaar mythische verhalen verteld. De universele verhaalstructuur van de mono-mythe bestaat uit drie grote fases, namelijk scheiding & vertrek (5 stadia), beproevingen & inwijdingen (6 stadia) en terugkeer & re-integratie (6 stadia). De reis van de held heeft volgens Campbell vier functies, namelijk de metafysische, de kosmologische, de sociologische en de psychologische. Niet alleen in films, verhalen en series, maar ook in het dagelijkse leven van mensen. Mieke Bouma is auteur, docent en oprichter van de Storytelling Academy. De kleine Campbell is haar samenvatting van De held met de duizend gezichten. “Het lijkt soms alsof het leven een willekeurige optelsom van gebeurtenissen is, een grillig lot. Maar als je terugblikt, ontdek je soms ineens een betekenisvol patroon. Alsof de bedoeling of de bestemming al die tijd sturend is geweest en je precies brengt waar je moet zijn”, doceert Bouma. Zij vat het avontuur van de held heel goed samen en maakt duidelijk welke betekenis het werk van Campbell in deze tijd heeft.
Follow your bliss
Als je geen bestemming hebt, ben je overgeleverd aan het lot. Campbell gebruikte als levensmantra “Follow your bliss”. Volgens Bouma betekent in aanraking komen met je bliss in contact komen met dat wat je ziel influistert en vervolgens de (helden)moed te hebben het pad te lopen dat alleen jij kunt lopen. Follow your bliss is het ontdekken en volgen van je persoonlijke mono-mythe. Iedereen is immers geprogrammeerd om de held in zijn/haar eigen verhaal te worden. Het avontuur roept ons allemaal. We kunnen met het schrijven van onze eigen mono-mythe echter niet wachten tot de wereld om ons heen zover is. We moeten het lot in eigen hand nemen, de uitdaging aangaan, de beproevingen ondergaan en onze meesterproef afleggen terwijl het pad zich ontvouwt. Wie een eigentijds voorbeeld zoekt van een van Campbells duizend gezichten, adviseer ik de reis van Wout van Wengerden (www.kwetsbareheld.nl) te volgen. Hij voldoet aan Bouma’s profiel van de moderne held die “gehoor geeft aan de oproep die ons zegt dat we allemaal op onze eigen unieke manier iets bijzonders hebben bij te dragen aan het welzijn van de planeet en dat we allemaal verbonden zijn.”