Nederlandse uitgevers hebben de neiging om bij vertalingen de originele titel geweld aan te doen. Zo werd de bestseller In search of excellence van voormalig McKinsey-adviseur Tom Peters in Nederland uitgebracht als Excellente ondernemingen. When McKinsey comes to town werd verbasterd tot De macht van McKinsey. Dat het adviesbureau machtig is, leidt geen twijfel, maar dit boek gaat over de schaduwkanten van haar advieswerk die verborgen blijven voor de 200.000 sollicitanten die jaarlijks hopen tot de 1 à 2 % gelukkigen te behoren die mogen toetreden tot het elitekorps.
De firma
In het verleden zijn al kritische boeken over McKinsey verschenen. In 2013 las ik De firma van Duff McDonald in één ruk uit met een mix van bewondering en verbijstering. Bewondering voor de wijze waarop het bureau het meest invloedrijke adviesbedrijf ter wereld werd en bleef. Het heeft vierendertigduizend medewerkers in dienst en telt vestigingen in 65 landen. Ik was verbijsterd vanwege het bedenkelijke aandeel van de slimste groep mensen ter wereld bij het Enron-debacle, het grootste bedrijfsfaillissement in de geschiedenis van de USA. Waar accountant Arthur Andersen met Enron ten onder ging, bleef McKinsey echter buiten schot. McDonald sloot zijn kroniek in 2013 af met vraagtekens te plaatsen bij de uitgesproken ambitie van McKinsey om de grote problemen van de wereld op te lossen. De onderzoeksjournalisten Walt Bogdanich, die drie keer de Pulitzer Prize won, en Michael Fortsythe lieten zich inspireren door het werk van McDonald. Zij ontmaskeren de geheimzinnige raadgever van duizenden bedrijven wereldwijd.
Verwoestende invloed
De auteurs interviewden honderd huidige en voormalige medewerkers van McKinsey. Ze stuitten tijdens hun onderzoek ook op zorgvuldig bewaakte interne stukken met alle cliënten van McKinsey en de facturen. Daaronder bevinden zich naast bijna alle Fortune500 bedrijven ook corrupte regeringen, Chinese staatsbedrijven, ‘s werelds grootste uitstoters van broeikasgassen, de grootste outsourcingsbedrijven van India, tabaksbedrijven en medicijnbedrijf Purdue Pharma dat verantwoordelijk is voor de 750.000 doden tijdens de opiatenpandemie in de USA. McKinsey kocht haar betrokkenheid bij de misdaden van Purdue af met een schikking van 600 miljoen dollar. Sinds 2010 heeft McKinsey zijn diensten verleend aan ten minste drieënveertig van de honderd bedrijven die sinds 1965 de grootste hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer hebben gebracht. Chevron, Saudi Aramco, Exxon Mobil, en Gazprom huren McKinsey in om nog efficiënter en winstgevender de planeet te verwoesten.
A town called Gary
Het boek is een omvangrijke aanklacht tegen de destructieve invloed van de godfather van het organisatieadvies. Het beschrijft zeer gedetailleerd een wereld van rijkdom zonder schuldgevoel waar de winnaar alles krijgt. Zoals meteen aan het begin van het boek blijkt uit de trieste casusbeschrijving van US Steel in Gary, Indiana. Als McKinsey naar jouw stad komt, floreren haar opdrachtgevers en sterven gemeenschappen.