Rob Meesen is misschien wel een van de meest belezen ondernemers in Limburg. De mede-eigenaar van TopChange leest jaarlijks tussen de 250 en 300 boeken. Wekelijks beschrijft hij voor WijLimburg een ondernemersboek.
Denk als een rebel (Matthew Syed | 2020)
“Dit is voor de gekken, de buitenbeentjes, de rebellen, de onruststokers… degenen die de dingen anders zien… en hoewel sommigen ze misschien als de gekken zien, zien wij genialiteit.” (Steve Jobs)
De meeste boeken die gekocht worden, worden niet uitgelezen. Bij mijn ondernemersboek van de week is dat gelukkig geen reden om het niet aan te schaffen. Zelfs als je alleen het eerste hoofdstuk leest, is de aankoop van dit boek verrijkend. En als je het eerste hoofdstuk eenmaal hebt gelezen, zal de neiging om het boek weg te leggen zeer gering zijn. Omdat je daarmee meerdere kansen op diepe inzichten zou vergooien. Niet voor niets werd ‘Denk als een rebel’ in 2020 het Management Book of the Year in het Verenigd Koninkrijk. De ondertitel luidt ‘Waarom diversiteit de sleutel is tot succes’. Dit is een boek over cognitieve diversiteit, over wat er gebeurt wanneer je mensen samenbrengt die niet op dezelfde manier denken.
Het is het vierde boek van Matthew Syed die een van de belangrijkste columnisten van The Times is, reportages voor BBC Newsnight maakt en regelmatig op CNN International verschijnt. Syed is daardoor een invloedrijk spreker en adviseert grote bedrijven als Vodafone, Manchester United, Oxford University en McKinsey. Als tafeltennisser was deze zoon van een Pakistaanse vader en een Welshe moeder meervoudig Engels kampioen en heeft hij voor Groot-Brittannië twee keer deelgenomen aan de Olympische Spelen (1992 en 2000). Syed heeft door zijn achtergrond geleerd om meerdere perspectieven te hanteren bij het waarnemen van de werkelijkheid. Hij is een meester in het paradigma-zappen en daarom zijn al zijn boeken internationale bestsellers. Zijn stijl lijkt op die van Malcolm Gladwell en Yuval Noah Harari. Hij neemt je via boeiende voorbeelden uit de geschiedenis en de allernieuwste wetenschappelijke inzichten mee in het anders denken. Een waarschuwing is wel op zijn plaats: dit boek zal jouw perspectief, focus en realiteit veranderen.
In het verleden waren de vraagstukken waar organisaties een oplossing voor moesten vinden lineair, enkelvoudig en splitsbaar. Anno 2020 bestaat het werk in organisaties in toenemende mate uit complexe uitdagingen die slechts in groepsverband effectief aangepakt kunnen worden mits de groepsleden cognitief verschillen in perspectief, inzicht, ervaring en denkpatronen. Het gaat dus niet om verschillen in geslacht, ras, leeftijd of religie. Homogene groepen met de meest uitmuntende denkers in een vakgebied leggen het bij complexe vraagstukken altijd af tegen groepen met ter zake doende cognitieve diversiteit. Rebellen vormen sterkere teams dan klonen. Zij nemen gezamenlijk een veel groter deel van de probleemruimte in en komen daardoor tot een rijker en accurater beeld van de werkelijkheid, zoals Syed in zijn boek duidelijk maakt met een aantal eenvoudige visualisaties. Een groep van wijze individuen is namelijk geen garantie dat de groep ook wijze besluiten neemt. De business bibliotheek bevat vele boeken die hiervoor het bewijs leveren. Homogene groepen hebben namelijk een ingebouwde neiging tot kloonvorming. Ze gebruiken dezelfde modellen en maken dezelfde fouten omdat ze dezelfde blinde vlekken hebben. Rebelse ideeën van outsiders daarentegen zijn effectieve aanjagers van de collectieve verbeelding in een veranderlijke, onzekere, complexe en meerduidige omgeving. Ze stellen andere vragen, gebruiken andere data en denken aan andere mogelijkheden. Ze laten in een proces van recombinante innovatie ideeën botsen en versmelten. De organisaties die hierin excelleren bezitten volgens Syed een competitief voordeel en het biedt de meeste garantie op ideeën, continuïteit en groei. Daarbij moet er volgens hem afgerekend worden met de risico’s van intellectuele conformiteit, collectieve blindheid, dominantiedynamiek en echokamers. Concepten die de auteur steeds op verhalende wijze uitlegt, zoals aan de hand van het historische verhaal van het Bletchley Park-team dat de Enigma-code kraakte. Het was geen, zoals je wellicht zou verwachten, homogeen samengesteld team van de allerbeste wiskundigen, maar een diverse groep rebellen die goed waren in onder andere wiskunde, cryptografie, de Duitse taal, rechtsfilosofie en vergelijkende filologie. Codebrekers zoals computergenie Alan Turing en de onopvallende klerk Stanley Sedgewick die erg goed was in het oplossen van de alledaagse kruiswoordraadsels in de Daily Telegraph. J.R.R Tolkien bedankte overigens voor de eer en schreef in die oorlogsjaren liever aan het grootste deel van zijn ‘In de ban van de ring’. Om een code te breken moet je niet alleen data begrijpen, maar ook mensen. Er was collectieve verbeeldingskracht nodig om de gruwelijk moeilijke Enigma-code te kraken en zonder cognitieve diversiteit was dat nooit gelukt. Door het anders denken van het Bletchley Park-team eindigde de Tweede Wereldoorlog 2 jaar eerder. In dit tijdperk van complexe veranderingen en exponentiële aanpassingsuitdagingen heeft iedere organisatie een eigen Bletchley Park-team nodig. Als je blijft denken zoals je altijd hebt gedacht, ga je namelijk niet meer krijgen wat je altijd hebt gekregen. Waarom zouden we ons willen koesteren in de bevestiging van onze denkbeelden?
Denk als een rebel is een échte aanrader voor iedereen die geen kloon wil zijn in een homogeen team. Het is een verademing voor iedereen die diversiteit als een systeemvoorwaarde ziet en de verschillen tussen professionals productief wil maken. “Omdat degenen die gek genoeg zijn om te denken dat ze de wereld kunnen veranderen, degenen zijn die dat doen.” (Steve Jobs)
Rob Meesen