In De Antistad (2016) toont Maurice Hermans de wordingsgeschiedenis van Nederlands meest vergrijzende stad die worstelt met de dramatische gevolgen van economische neergang en demografische krimp: Heerlen. “Zolang er sprake is van een sterke hang naar het verleden, kan de sprong naar de toekomst moeilijk worden gemaakt”, aldus Hermans.
Tegenwoordige herinnering
Neandertalers, Romeinen, ridders en koempels. De tegenwoordige herinnering aan het verleden is nog steeds dominant in de positionering van Heerlen. Toen recent de Koning op bezoek was, werd er weer een geschminkte koempel opgevoerd om nogmaals te vertellen welke sociaaleconomische ellende Heerlen is overkomen door de mijnsluitingen. Ik stel mij Willem-Alexander voor op de achterbank van de koninklijke bolide terwijl hij gebrieft wordt over zijn aanstaande dagbesteding in Heerlen. “Let op! Ze beginnen vast en zeker weer over de mijnen. Er zal een soort roetveegpiet ten tonele gevoerd worden. Dat is een ongevaarlijke koempel. In Heerlen hadden we geen Staatsmijn. Je hoeft dus niet sorry te zeggen.”
Tegenwoordige verwachting
“Hoe bouwen we de stad kleiner?”, vraagt Hermans zich af. Het lijkt wel of hij zich neerlegt bij de economische neergang en negatieve demografische ontwikkeling. Er zijn betere toekomstscenario’s mogelijk. Een nieuw narratief ontvouwt zich in Heerlen. Herinneringen zijn er voldoende. Heerlen heeft toekomstdromen nodig. “Heerlen is de stad die zich steeds weer opnieuw uitvindt, die ons opnieuw uitdaagt en dat ons steeds weer nieuwe perspectieven laat zien. De tijd heeft niet stil gestaan en de dynamiek in de stad en onze omgeving is behoorlijk veranderd. Het verleden heeft ons geleerd dat we uitdagingen niet alleen overleefden, maar dat we altijd sterker uit de wedstrijd kwamen. Heerlen is onze stad. Een stad als geen andere. Omdat Heerlen de kunst van het veranderen verstaat”, aldus het coalitieakkoord van Heerlen. De onafhankelijke werkgroep ‘Ziel van Heerlen’ beschrijft een wandeling door Heerlen in 2030 waarin alles ten goede is gekeerd. Het Ondernemersfonds Heerlen heeft een economische visie ontwikkelt voor Heerlen met als strategische horizon het jaar 2040. Op basis van deze en andere, op historische veerkracht gefundeerde toekomstverwachtingen verovert de liefde voor de stad de hoofden en harten van de inwoners. De Antistad herrijst uit haar as.
Tegenwoordige aanschouwingDe toekomst is circulair, hoogtechnologisch en zeer menselijk. Heerlen heeft de geografische ligging, de kennisinfrastructuur, de culturele voorzieningen en de veerkracht om een aantrekkelijke en toekomstbestendige stad te worden. Spruitjeslucht doet geen recht aan het bestaansrecht van het culturele en economische hart van Parkstad. Als de Koning een volgende keer naar Heerlen komt, neemt er hopelijk een van de vele talenten uit de stad plaats op de traditionele troon van de koempel. Niet alleen beter voor het imago van Heerlen, maar ook een betere dagbesteding voor de Koning.