Als je met mensen over hun professie spreekt komt al snel de vraag: ‘Wat is jouw ambitie of wat zijn jouw doelen?’ Persoonlijke ambities en doelen en de ambities of doelen van jouw organisatie zijn vaak onderwerp van gesprek. Maar zelden wordt gevraagd welke plannen je hebt om deze ambities of doelen te bereiken.
Als prosultant heb ik de afgelopen 21 jaar veel organisaties van binnen mogen bekijken. In veel van deze organisaties wordt ruim de tijd besteed aan het formuleren van de doelen die men wil bereiken. Hoe men deze doelen wil gaan bereiken wordt vaak in één roadmap of in één realisatieplanning uitgewerkt. En met een beetje geluk lukt het dan ook nog om deze doelen te realiseren.
In 1997 schreef Arie de Geus het boek ‘De levende onderneming’. Hierin beschrijft hij het concept van scenarioplanning. De Geus was in zijn laatste rol bij Shell, Corporate Planning Director. Een director functie die fulltime bezig is met een volwaardig team om scenario’s te plannen. Een organisatie kan een of meerdere doelen hebben maar in een snel veranderende omgeving zijn een veelvoud van realisatieplannen, scenario’s, onmisbaar. Plannen, bijsturen en opnieuw plannen, op basis van nieuwe informatie en inzichten, om je doelen te realiseren. Scenarioplanning vraagt om een hoge mate van externe oriëntatie en flexibiliteit bij professionals. Geen rigide systemen en structuren maar een omgeving waar men de toekomst gestalte geven kan.
Veel leiders zijn bezig met de waan van de dag. Zelfs onze regering laat zich hierdoor leiden tijdens een pandemie. Hierdoor worden organisaties en landen vaak lineair bestuurd. Via gisteren zijn we vandaag op weg naar morgen. Hoeveel tijd besteden zij aan scenarioplanning? Welke scenario’s zijn er? En nog belangrijker, hoe delen ze de beschikbare scenario’s en met wie?
Misschien zouden wij bestuurders meer moeten uitdagen om plannen, met diverse scenario’s, met ons te delen in plaats van de doelen die men wil bereiken. Hoe mooi zou het zijn als bestuurders niet zouden zeggen, we lopen op schema, maar dat ze ons meenemen in de scenario’s die ze hebben verkend en de mentale modellen die ten grondslag liggen aan de keuzes die ze maken.
Ik daag jou uit om eens te reflecteren op jouw eigen scenario’s of die van jouw organisatie. Welke scenario’s heb jij of heeft jouw organisatie, of zijn er alleen lineaire planningen? Vraag collega’s eens naar hun scenario’s.
Want zoals Goethe zei: ‘Geluk valt alleen de voorbereide geesten toe’.
Patrick Vroomen