Het Boek van Hoop

TopchangeBoeken, Boekenrubriek De Limburger

Rob Meesen is een van de meest belezen ondernemers in Limburg. De mede-eigenaar van TopChange leest jaarlijks tussen de 250 en 300 boeken. Wekelijks beschrijft hij voor WijLimburg een ondernemersboek. Vandaag: ‘Het Boek van Hoop’ (Jane Goodall en Douglas Abrams, 2021)

‘Het was de beste der tijden, het was de slechtste der tijden ….. het was de lente van de hoop, het was de winter van de wanhoop.’ (Charles Dickens, A Tale of Two Cities)

De eerste zin in Het Boek van Hoop doet denken aan Dickens slechtste der tijden: ‘Het zijn donkere tijden.’ Vervolgens wordt een opsomming van ellende uit de winter van de wanhoop opgediend. Gewapende conflicten, raciale en religieuze discriminatie, haatmisdrijven, terroristische aanslagen, de kloof tussen arm en rijk, de coronapandemie en de klimaatcrisis. Een clusterfuck vanjewelste. Om hopeloos van te worden. 

De 87-jarige Jane Goodall gelooft echter dat er nog genoeg licht aanwezig is in deze van duisternis doordrongen tijden. Hoop is volgens haar geen wensdenken, maar een cruciale overlevingseigenschap van onze soort sinds mensenheugenis. Ze heeft een actiegerichte en betrokken visie op hoop die troost biedt in tijden van verdriet, richting geeft in tijden van onzekerheid en moed geeft in tijden van angst.

Jane Goodall benoemt in het boek vier redenen voor hoop, namelijk het ongelooflijke menselijk intellect, de veerkracht van de natuur, de kracht van jongeren en de onverwoestbare menselijke geest. Aan elke reden besteedt ze in dialoog met medeauteur Douglas Abrams een hoofdstuk in het boek. Haar inspirerende verhalen over mensen, dieren, bomen en planten zijn meer dan hoopvol. Schaduw betekent dat ergens dichtbij licht is. Jane Goodalls visie is onze hoop in bange dagen, een baken van licht in donkere tijden, een wenkend toekomstperspectief. 

Slechte tijden

Als je in 2022 slechts één boek gaat lezen, lees dan Het Boek van Hoop. Niet omdat onze tijden zo slecht zijn, want Dickens’ dualiteit van licht en duisternis is van alle tijden. Ook Augustinus was dat in zijn tijd, de vijfde eeuw na Christus, opgevallen: ‘Het zijn slechte tijden! Het zijn moeilijke tijden! Dat zeggen de mensen tenminste. Laten we liever goed leven, dan worden de tijden vanzelf goed. Wij zijn de tijden. Zoals wij zijn, zijn de tijden.’ 

Augustinus leefde ruim 1500 jaar geleden in de nadagen van het Romeinse Rijk. Hij lag op zijn sterfbed toen de stad Hippo, waar hij bisschop was, werd ingenomen door de Vandalen. Er waren spanningen aan de grenzen, tussen de verschillende bevolkingslagen waren er conflicten en er dreigde een voedseltekort door het veranderende klimaat. In de multiculturele samenleving streden minderheidsgroeperingen om waarheid en gerechtigheid. Er was veel onzekerheid over de toekomst. De overeenkomstige patronen met onze tijd zijn talrijk. Het was de slechtste der tijden, het was de beste der tijden. Het was de winter van de wanhoop, het was de lente van de hoop.

Levenslessen

Hoop is een zekere mate van verwachting van iets goeds. Goodall maakt die verwachting meer dan waar. Met haar levenslessen is zij een voorbeeld voor velen. Iedere bijdrage telt volgens haar, hoe klein die ook is. Iedere druppel is immers onderdeel van de oceaan. Met de resultaten van het Jane Goodall Institute en het jongerenprogramma Roots & Shoots levert ze het onweerlegbare bewijs dat hoop dé weg is naar betere tijden. 

Aartsbisschop Tutu die op 26 december jl. overleed vertelde aan Abrams dat optimisme snel kan omslaan in pessimisme als de omstandigheden veranderen. Hoop was volgens hem een diepere bron van kracht die praktisch onwankelbaar is. Zoals bij Jane Goodall. In de laatste zinnen van Het Boek van Hoop doet ze een dringende oproep aan ons allemaal om in actie te komen: ‘Voor onze kinderen en voor de generaties na hen. Voor hen die worstelen met armoede. Voor hen die eenzaam zijn. En voor onze broeders en zusters in de natuur, de dieren, de planten, de bomen. Toe neem deze uitdaging aan, inspireer en help degenen in je omgeving, draag ook je steentje bij. Vind redenen voor hoop en laat je daardoor voorwaarts leiden.’

Ondernemende mensen zijn handelaren in hoop. Wij ondernemen actie en vervullen verwachtingen. De lente van de hoop ligt ook in onze handen. Wij zijn de tijden. Als wij net als Jane Goodall hoopvol blijven, zijn de tijden het beste.

Rob Meesen