In lichtjaren heeft niemand haast (Marjolein van Heemskerk)

TopchangeBoeken, Boekenrubriek De Limburger

Rob Meesen is misschien wel een van de meest belezen ondernemers in Limburg. De mede-eigenaar van TopChange leest jaarlijks tussen de 250 en 300 boeken. Wekelijks beschrijft hij voor WijLimburg een ondernemersboek.

In lichtjaren heeft niemand haast (Marjolein van Heemskerk | 2021)

“Ieder van ons is, in kosmisch perspectief, kostbaar. Als een mens het niet met je eens is, laat hem dan leven. In honderd miljard sterrenstelsels zal je geen andere vinden.” (Carl Sagan, Cosmos)

Het online journalistiek platform De Correspondent heeft in relatief korte tijd met boeken zoals De meeste mensen deugen, Er zijn nog 17 miljoen wachtenden voor u, Zo hadden we het niet bedoeld, Het recht van de snelste en Gratis geld voor iedereen een substantieel marktaandeel verworven op de boekenmarkt. Het meest recente boek van schrijver, dichter en theatermaker Marjolijn van Heemstra is wederom van uitstekend niveau. In ‘In lichtjaren heeft niemand haast’ doet ze verslag van een zoektocht naar ruimte in haar leven. Die persoonlijke odyssee start als ze op een nacht niet kan slapen en om de tijd te doden door de tijdlijnen op haar telefoon scrolt. En terwijl ze steeds dieper inzoomt in een versplinterde wereld, ontstaat het verlangen naar ruimte: “Ik ben mijn uitzicht kwijt, de toekomst kwijt, zo voelt het, kwijtgeraakt als een fietssleutel. Ik zoek een pad dat mij langs de doemscenario’s leidt, langs de deeloplossingen, de versplintering – naar een groot en adembenemend uitzicht.” 

De auteur herinnert zich die nacht dat ze ooit aan een gedicht begonnen was over de Hubble Ultra Deep Field. Dat is een foto uit maart 2004 van de Hubble-ruimtetelescoop met meer dan 10.000 sterrenstelsels. Lichtscherven gevormd in de eerste vijfhonderd miljoen jaar na de oerknal. Stelsels die allang niet meer bestaan, want het licht dat we zien is miljarden jaren onderweg geweest voordat het door de Hubbletelescoop werd opgevangen. Ze besluit uit te zoomen: “Ik heb me blindgestaard op de vierkante meters om me heen, op het dwingende ‘nu’ van stories en liveblogs. Ik ben opgezwollen van alle actualiteit en urgentie. Ik wil weer iets van overzicht krijgen en de dingen, mezelf, de anderen op de juiste schaal te zien.”

Marjolein van Heemskerk beschrijft vervolgens de zoektocht die haar ook in contact brengt met het werk van mijn goede vrienden Frank White en Govert Derix. Frank White is NASA-onderzoeker en schrijver van The Overview Effect waarin hij de ervaringen van astronauten en kosmonauten heeft vastgelegd. Frank heeft ook een aantal boeken met de legendarische Isaac Asimov geschreven. Govert Derix is ondernemer, filosoof en schrijver van meerdere prachtige boeken. Dat Van Heemskerk op haar zoektocht deze kosmische denkers tegenkwam is zeker geen toeval. Frank en Govert weten als geen ander uit te zoomen. Ook de andere gidsen en gedichten die de auteur op haar pad tegenkomt zijn inspirerend. Tenslotte vind ik het geniaal hoe ze haar eigen buurt een plek geeft in het kosmisch perspectief dat zich steeds duidelijker ontvouwt.

Waarom dit boek over de zoektocht van een nietig mens naar ruimte in de onmetelijke kosmos mijn ondernemersboek van de week is? Omdat de inzichten van Van Heemskerk ook voor ondernemers van grote betekenis zijn. Ondernemers die niet kunnen uitzoomen, zijn gedoemd om te ondernemen op een postzegel. Ondernemers die geen afstand kunnen nemen, laten veel speelruimte onbenut. 12,1% van alle 380 hoofdartikelen in de 95 edities van de Harvard Business Review in de afgelopen tien jaar ging over zelfactualisatie. Deze domein-generieke vaardigheid staat daarmee op plek 3 achter de domeinen strategie (20%) en leiderschap (16,8%), maar vóór de domeinen marketing (11%) en HR (8,4%). Wij zijn, in de diepste zin, kinderen van de Kosmos. Alsmaar zoekende naar orde in de chaos. Zoals de uitgever dat kernachtig betoogt in de zeer beperkte ruimte op de achterkant van het boek: “Als we in deze tijd ergens te weinig van hebben, dan is het ruimte. Ruimte in onze agenda’s. Ruimte in ons hoofd. Ruimte in ons leven. Maar wat als we het bestaan vanaf de grootst denkbare afstand bekijken? Marjolijn van Heemstra neemt je mee op een intrigerende reis door de ruimte die we op aarde missen, en de ruimte die ons tegelijkertijd overal omringt. Langs de vierkante meters waarop we elkaar in de weg lopen, tot de cirkels die we trekken om de zon. Want terwijl de wereld benauwender wordt en ons leven gehaaster, ontdekte ze: in lichtjaren heeft niemand haast.”

Ruimteschip VSS Unity 22 van Virgin Galactic werd zondag vanaf Spaceport America in New Mexico gelanceerd. De 70-jarige Britse miljardair Richard Branson was zelf een van de toeristen. Vanuit de ruimte stuurde hij de volgende Tweet: “Ik was ooit een kind met een droom, opkijkend naar de sterren. Nu ben ik een volwassen man in een ruimteschip en kijk ik naar de prachtige Aarde onder mij. Tegen de volgende generatie dromers zeg ik: Als wij dit kunnen doen, stel je dan eens voor wat jullie kunnen doen.” Als je ruimte zoekt, kun je voor een prijskaartje van € 250.000 op een volgende vlucht meereizen. Voor dat geld kun je tegenwoordig niet eens een huis met een beetje ruimte kopen. Maar er is ook een veel goedkoper alternatief. Carl Sagan is nooit in de ruimte geweest, maar dankzij zijn ruimdenkende geest kon hij als geen ander de essentie samenvatten van die allesomvattende ruimte die ons omringt: “De grootte en leeftijd van de kosmos gaan het gewone menselijke begrip te boven. Verloren ergens tussen onmetelijkheid en eeuwigheid, aan de rand van een sterrenstelsel dat wij de Melkweg noemen, ligt ons kleine planetaire huis. In een oceaan van ruimte. ” Kijk net als Marjolein van Heemskerk, Carl Sagan, Frank White en Govert Derix omhoog naar de sterren. De kosmos is alles wat is of ooit was of ooit zal zijn. Met alle ruimte die jij nodig hebt. Neem afstand en voel de nabijheid.

Rob Meesen