Rob Meesen is misschien wel een van de meest belezen ondernemers in Limburg. De mede-eigenaar van TopChange leest jaarlijks tussen de 250 en 300 boeken. Wekelijks beschrijft hij voor WijLimburg een ondernemersboek.
Persoonlijke notities (Marcus Aurelius | 170-180 na Christus)
“Alles wat we horen is een mening, geen feit. Alles wat we zien is een perspectief, niet de waarheid.” (Marcus Aurelius)
Onlangs bezocht ik de Duitse stad Trier die gelegen is in een verwijding van het Moezeldal omringd door de heuvels van de Eifel en de Hünsruck. Op iets meer dan twee uur rijden vanuit Zuid-Limburg. Net als een trip naar Amsterdam, maar dan wel door een schitterend groen landschap op snelwegen zonder maximumsnelheid. En toch was ik er nog nooit geweest. Trier is samen met Worms de oudste stad van Duitsland en ook het oudste bisdom ten noorden van de Alpen. Het is de geboortestad van Karl Marx en heeft vele historische gebouwen, zoals de Dom, de Keizerthermen en het Amfitheater dat 100 jaar na Christus gebouwd werd en plaats bood aan 20.000 mensen. Hier vonden de Gladiatoren gevechten plaats en werden executies uitgevoerd.
Het meest bijzondere bouwwerk is echter de Porta Nigra, de noordelijke stadspoort van de 6.418 meter lange stadsmuur uit de Romeinse tijd. De poort is 36 meter breed, 21,5 meter diep en 30 meter hoog. Porta Nigra werd tussen 160 en 200 na Christus opgetrokken en toen ik dit op Wikipedia las, werd de keuze bepaald voor mijn ondernemersboek van deze week. In die periode heerste namelijk Keizer Marcus Aurelius over het Romeins Rijk. En tijdens zijn veldtochten tegen de Germanen schreef hij persoonlijke notities die na zijn dood gebundeld werden en waarvan twee exemplaren in mijn bibliotheek staan. De enige overlevende volledige kopie van het originele manuscript bevindt zich in de Vaticaanse Bibliotheek. Het is feitelijk het eerste zelfhulpboek ooit waarin Marcus zich rekenschap geeft van zijn idealen en twijfels.
Marcus was een van de zogenaamde ‘vijf goede keizers’. Het unieke aan deze keizers is dat ze allemaal geadopteerd werden door hun voorganger. Normaal gesproken was het keizerschap erfelijk, van vader op zoon. In de 84 jaar dat de adoptiekeizers regeerden werd de troon echter overgedragen door middel van adoptie. Het was de gouden eeuw van Rome. Het grote voordeel van het adoptiekeizerschap is natuurlijk dat het mogelijk is om de juiste persoon voor de juiste taak aan te stellen. Met erfopvolging weet je immers nooit wat voor persoon je op de troon krijgt. Met adoptie kon de juiste persoon worden opgeleid, gecoacht en voorbereid worden op het keizerschap. Deze optie wordt overigens regelmatig vergeten bij opvolgingskwesties in familiebedrijven.
Persoonlijke notities is geen boek om in één keer uit te lezen. De tijdloze gedachten van deze Keizer-filosoof zijn meer geschikt om geduldig te contempleren. Marcus Aurelius besteedt aandacht aan de waarde van werk, principes, eenvoudig leven, doel en effect, dwaalredenen, probleemoplossing, de waarde van familie en vrienden, profijt van hindernissen, de scheppende kracht van de rede, de vrije wil, kostbare tijd, de dood, wijsheid, geluk, volharding, verstandig leven en bovenal verandering met de natuur als leermeester.
Bijna 2000 jaar geleden marcheerden Romeinen door de Porta Nigra in Trier terwijl hun veldheer op het slagveld nadacht over verandering. “Waarom zou je bang zijn voor verandering? Wat kan er zonder verandering gebeuren? Kun je een bad nemen zonder dat het brandhout een verandering ondergaat? Kun je eten zonder dat het voedsel verandert? Kan er wel iets nuttigs verricht worden zonder verandering? Zie je niet in dat het feit dat jij verandert, precies hetzelfde is en even noodzakelijk? Ons inzicht is beperkt en veranderlijk en wie heeft ooit iemand ontmoet die nooit van mening veranderd is?”
Volgens Aurelius hoeven lichamelijk ongemak en andere tegenspoed geen vat te hebben op het innerlijk kompas. De persoonlijke notities van Marcus bieden voor ondernemers op het Covid-19 slagveld een praktische filosofie om te bespiegelen, op nieuwe ideeën te komen of troost te vinden. Het is een eeuwige poort van verandering, net als de Porta Nigra in Trier.
Rob Meesen